၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသား ေခါင္းေဆာင္ ကိုကိုႀကီးသည္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရီၿမိဳ႕မွာ လြတ္လပ္ျခင္းအတြက္ လမ္းေလွ်ာက္ပြဲ ( 5th International March for Freedom ) မွာ ပါ၀င္ ခဲ့ၿပီး ေလဘာတီ စကြဲယား တြင္ ျပင္သစ္ ဘာသာစကားနဲ႔ မိတ္ဆက္ၿပီး မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။။
လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုတာ နယ္နိမိတ္ အကန္႔အသတ္ မရွိတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္ရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ ေျခလွမ္းေတြ ပိုၿပီး ျမန္ဆန္ လာႏုိင္တယ္လို႔ ဥေရာပႏိုင္ငံ ၅ ႏိုင္ငံ စုေပါင္း က်င္းပတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လမ္းေလွ်ာက္ပဲြမွာ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုကိုႀကီးက မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားခဲ့သလို ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ပါ ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ ကို ေရာက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကုိကုိႀကီးကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းတဲ့ အခါ အခုလို စေျပာပါတယ္။
“ျပင္သစ္ႏုိင္ငံေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာလူငယ္ေတြ၊ သူတို႔ကလည္း က်ေနာ္နဲ႔ သီးျခားေတြ႔ဖို႔အတြက္ စီစဥ္ထားတဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ႏုိင္ငံတကာ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လမ္းေလွ်ာက္ပြဲေပါ့ေလ။ ၅ ႏိုင္ငံ စုေပါင္းလုပ္တယ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ့္ကို ဖိတ္တာနဲ႔ အီဖယ္ ေမွ်ာ္စင္ရဲ႕ေရွ႕၊ လူ႔အခြင့္အေရး ရင္ျပင္ကို လမ္းေလွ်ာက္ၿပီးေတာ့၊ စတာကေတာ့ လစ္ဘာတီ ႐ုပ္ထုေရွ႕ကေန စတာေပါ့။ စၿပီးေတာ့ အဲဒီ အီဖယ္ ေမွ်ာ္စင္ေရွ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ရင္ျပင္မွာ က်ေနာ္တို႔ အလွည့္က်ေပါ့ေလ၊ ႏုိင္ငံအလိုက္ စကားေျပာၾကတဲ့ အစီအစဥ္ပါ။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္ ၀င္ၿပီးေတာ့ ပါ၀င္ခဲ့တာ။”
ဦးကိုကိုႀကီး အေနနဲ႔ ျပည္ပကို ေရာက္လာတဲ့ ပထမဆံုးလာတဲ့အခိ်န္၊ ဒီမွာ ျပည္ပက လူငယ္ေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ရတယ္၊ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး၊ လြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ဘာေတြ မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ေျပာခဲ့လဲ သိပါရေစရွင့္။ -
“က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံမွာ လြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ အတြက္၊ ေနာက္တခါ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္သူေတြ ရင္ထဲမွာ၊ က်ေနာ္တုိ႔ ကိုယ္တိုင္ ရင္ထဲမွာကိုပဲ ထိန္လန္႔စိုးရြံ႕မႈေတြကို ဖယ္ရွားရင္းနဲ႔ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနခဲ့ၾကရတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီအေၾကာက္တရားေတြကို ဖယ္ရွားဖို႔နဲ႔၊ လူ႔အခြင့္အေရး ေတြအတြက္ ေဆာင္ရြက္ရင္းနဲ႔ လက္ရွိလည္း ေထာင္ထဲမွာ တခ်ိဳ႕ က်န္ေနေသးတယ္။ တခါ က်ေနာ္တို႔ လြတ္လာတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ အေနနဲ႔လည္း ခုခ်ိန္ထိေပါ့ေလ။ သူတို႔ကုိ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး ကိစၥေတြ မလုပ္ႏိုင္ေသးဘူး ဆိုတဲ့အေၾကာင္း။ ေနာက္တခုကေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရတဲ့သူေတြေရာ၊ ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ သူေတြ အားလံုးဟာ တနည္းမဟုတ္ တနည္းနဲ႔ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အနာတရေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔ ကုစားဖို႔လည္း လိုတဲ့အေၾကာင္းေပါ့ေလ။ ေနာက္တခုကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုတာဟာ နယ္နိမိတ္ အကန္႔အသတ္ မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥ ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ၊ လြတ္ေျမာက္ျခင္းအတြက္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ လက္ခ်င္းတြဲၿပီးေတာ့ အျခား ႏုိင္ငံ အသီးသီးနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေျခလွမ္းေတြဟာ ပိုၿပီးေတာ့ ျမန္ဆန္လာမယ္၊ ပိုၿပီးေတာ့ ခိုင္မာလာမယ္ ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ႏိုးေဆာ္ရင္းနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာမွာ လူ႔အခြင့့္အေရး၊ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ သူေတြအားလံုးကို လက္တြဲေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ က်ေနာ္ ႏုိးေဆာ္ခဲ့တာပါ။”
အခု ကိုယ္တိုင္ ႀကံဳလာရတဲ့ ျပည္ပက လူ႔အခြင့္အေရး အေနအထားနဲ႔ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲက အေျခအေနနဲ႔ ယွဥ္ၿပီးေတာ့ ေျပာျပေပးပါလား။ -
“ဒီပြဲမွာ ထူးျခားတာက ျပင္သစ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အေျခအေနကို က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ လက္ေတြ႔ ေလ့လာခြင့္ ရခဲ့တာေပါ့ေလ။ မိုးရြာထဲမွာပဲ က်ေနာ္တုိ႔ လမ္းေလွ်ာက္ၿပီးေတာ့ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ ၾကမယ္ဆိုတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြကေန အားလံုးနဲ႔ ဆႏၵျပမယ့္ သူေတြနဲ႔ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးပဲ ေျပာဆို ဆက္ဆံၾကၿပီးေတာ့ သူတို႔က ေတာက္ေလွ်ာက္ လံုၿခံဳေရး ယူေပးတယ္၊ လမ္းေၾကာေတြကို ရွင္းေပးတယ္။ တားေပးတယ္။ အားလံုးကလည္း စည္းကမ္းတက်နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ရင္ျပင္အထိ ခ်ီတက္သြားၾကတယ္။ ကားေတြကလည္း သူတို႔ကို တားထားရင္ ရပ္ၿပီးေတာ့ ေစာင့္ၾကတယ္။ ဒီ လူအုပ္ ျဖတ္သန္းၿပီးတဲ့အထိ ေပါ့ေလ။ လူငယ္ေတြက သီခ်င္းေတြ၊ အကေတြနဲ႔ performance ေတြပါ ပါတာေပါ့ေလ။ အဲဒါမ်ိဳး သူတို႔ ဆႏၵျပတာဟာ တကယ့္ကို ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ သူတို႔လိုလားခ်က္ေတြကို သိသာျမင္သာေအာင္ ျပသသြားတာေတြဟာ ဒါ က်ေနာ္တုိ႔အတြက္ေတာ့ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြရဲ႕ ကူညီေစာင့္ေရွာက္မႈေရာ၊ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြနဲ႔ ဆႏၵျပ လမ္းေလွ်ာက္တဲ့သူေတြ ၾကားမွာရွိတဲ့ ဆက္ဆံေရးကိုေရာ၊ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ေတာ့ ကိုယ္ေတြ႔မ်က္ျမင္ေပါ့ေလ ဒါ က်ေနာ္ ေလ့လာခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။”
ျပည္ပႏုိင္ငံကို ပထမဆံုး ခရီးထြက္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားေခါင္
![]()
လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုတာ နယ္နိမိတ္ အကန္႔အသတ္ မရွိတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္ရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဆုိင္ရာ ေျခလွမ္းေတြ ပိုၿပီး ျမန္ဆန္ လာႏုိင္တယ္လို႔ ဥေရာပႏိုင္ငံ ၅ ႏိုင္ငံ စုေပါင္း က်င္းပတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လမ္းေလွ်ာက္ပဲြမွာ ၈၈ မ်ိဳးဆက္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုကိုႀကီးက မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားခဲ့သလို ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ လက္တြဲ ေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ပါ ပန္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ ျပင္သစ္ႏုိင္ငံ ကို ေရာက္ေနတဲ့ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကုိကုိႀကီးကို ေဒၚခင္မ်ိဳးသက္က ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းတဲ့ အခါ အခုလို စေျပာပါတယ္။
“ျပင္သစ္ႏုိင္ငံေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာလူငယ္ေတြ၊ သူတို႔ကလည္း က်ေနာ္နဲ႔ သီးျခားေတြ႔ဖို႔အတြက္ စီစဥ္ထားတဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာ ေရာက္ေရာက္ခ်င္း ႏုိင္ငံတကာ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လမ္းေလွ်ာက္ပြဲေပါ့ေလ။ ၅ ႏိုင္ငံ စုေပါင္းလုပ္တယ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ့္ကို ဖိတ္တာနဲ႔ အီဖယ္ ေမွ်ာ္စင္ရဲ႕ေရွ႕၊ လူ႔အခြင့္အေရး ရင္ျပင္ကို လမ္းေလွ်ာက္ၿပီးေတာ့၊ စတာကေတာ့ လစ္ဘာတီ ႐ုပ္ထုေရွ႕ကေန စတာေပါ့။ စၿပီးေတာ့ အဲဒီ အီဖယ္ ေမွ်ာ္စင္ေရွ႕ လူ႔အခြင့္အေရး ရင္ျပင္မွာ က်ေနာ္တို႔ အလွည့္က်ေပါ့ေလ၊ ႏုိင္ငံအလိုက္ စကားေျပာၾကတဲ့ အစီအစဥ္ပါ။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္ ၀င္ၿပီးေတာ့ ပါ၀င္ခဲ့တာ။”
ဦးကိုကိုႀကီး အေနနဲ႔ ျပည္ပကို ေရာက္လာတဲ့ ပထမဆံုးလာတဲ့အခိ်န္၊ ဒီမွာ ျပည္ပက လူငယ္ေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ရတယ္၊ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ လူ႔အခြင့္အေရး၊ လြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ဘာေတြ မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ေျပာခဲ့လဲ သိပါရေစရွင့္။ -
“က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံမွာ လြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူေတြရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ အတြက္၊ ေနာက္တခါ က်ေနာ္တုိ႔ ျပည္သူေတြ ရင္ထဲမွာ၊ က်ေနာ္တုိ႔ ကိုယ္တိုင္ ရင္ထဲမွာကိုပဲ ထိန္လန္႔စိုးရြံ႕မႈေတြကို ဖယ္ရွားရင္းနဲ႔ အက်ဥ္းေထာင္ထဲမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနခဲ့ၾကရတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒီအေၾကာက္တရားေတြကို ဖယ္ရွားဖို႔နဲ႔၊ လူ႔အခြင့္အေရး ေတြအတြက္ ေဆာင္ရြက္ရင္းနဲ႔ လက္ရွိလည္း ေထာင္ထဲမွာ တခ်ိဳ႕ က်န္ေနေသးတယ္။ တခါ က်ေနာ္တို႔ လြတ္လာတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ အေနနဲ႔လည္း ခုခ်ိန္ထိေပါ့ေလ။ သူတို႔ကုိ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး ကိစၥေတြ မလုပ္ႏိုင္ေသးဘူး ဆိုတဲ့အေၾကာင္း။ ေနာက္တခုကေတာ့ ဒီလိုမ်ိဳး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြ ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ ခ်ိဳးေဖာက္ခံရတဲ့သူေတြေရာ၊ ခ်ိဳးေဖာက္တဲ့ ကိစၥေတြမွာ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ သူေတြ အားလံုးဟာ တနည္းမဟုတ္ တနည္းနဲ႔ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အနာတရေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒါေတြကို က်ေနာ္တို႔ ကုစားဖို႔လည္း လိုတဲ့အေၾကာင္းေပါ့ေလ။ ေနာက္တခုကေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုတာဟာ နယ္နိမိတ္ အကန္႔အသတ္ မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥ ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမွာ၊ လြတ္ေျမာက္ျခင္းအတြက္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ေနရာမွာ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ လက္ခ်င္းတြဲၿပီးေတာ့ အျခား ႏုိင္ငံ အသီးသီးနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ေျခလွမ္းေတြဟာ ပိုၿပီးေတာ့ ျမန္ဆန္လာမယ္၊ ပိုၿပီးေတာ့ ခိုင္မာလာမယ္ ဆိုတဲ့အေၾကာင္း ႏိုးေဆာ္ရင္းနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာမွာ လူ႔အခြင့့္အေရး၊ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ သူေတြအားလံုးကို လက္တြဲေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ က်ေနာ္ ႏုိးေဆာ္ခဲ့တာပါ။”
အခု ကိုယ္တိုင္ ႀကံဳလာရတဲ့ ျပည္ပက လူ႔အခြင့္အေရး အေနအထားနဲ႔ လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲက အေျခအေနနဲ႔ ယွဥ္ၿပီးေတာ့ ေျပာျပေပးပါလား။ -
“ဒီပြဲမွာ ထူးျခားတာက ျပင္သစ္ႏုိင္ငံရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အေျခအေနကို က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ လက္ေတြ႔ ေလ့လာခြင့္ ရခဲ့တာေပါ့ေလ။ မိုးရြာထဲမွာပဲ က်ေနာ္တုိ႔ လမ္းေလွ်ာက္ၿပီးေတာ့ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ ၾကမယ္ဆိုတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြကေန အားလံုးနဲ႔ ဆႏၵျပမယ့္ သူေတြနဲ႔ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးပဲ ေျပာဆို ဆက္ဆံၾကၿပီးေတာ့ သူတို႔က ေတာက္ေလွ်ာက္ လံုၿခံဳေရး ယူေပးတယ္၊ လမ္းေၾကာေတြကို ရွင္းေပးတယ္။ တားေပးတယ္။ အားလံုးကလည္း စည္းကမ္းတက်နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ရင္ျပင္အထိ ခ်ီတက္သြားၾကတယ္။ ကားေတြကလည္း သူတို႔ကို တားထားရင္ ရပ္ၿပီးေတာ့ ေစာင့္ၾကတယ္။ ဒီ လူအုပ္ ျဖတ္သန္းၿပီးတဲ့အထိ ေပါ့ေလ။ လူငယ္ေတြက သီခ်င္းေတြ၊ အကေတြနဲ႔ performance ေတြပါ ပါတာေပါ့ေလ။ အဲဒါမ်ိဳး သူတို႔ ဆႏၵျပတာဟာ တကယ့္ကို ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းနဲ႔ သူတို႔လိုလားခ်က္ေတြကို သိသာျမင္သာေအာင္ ျပသသြားတာေတြဟာ ဒါ က်ေနာ္တုိ႔အတြက္ေတာ့ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြရဲ႕ ကူညီေစာင့္ေရွာက္မႈေရာ၊ ရဲတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြနဲ႔ ဆႏၵျပ လမ္းေလွ်ာက္တဲ့သူေတြ ၾကားမွာရွိတဲ့ ဆက္ဆံေရးကိုေရာ၊ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ေတာ့ ကိုယ္ေတြ႔မ်က္ျမင္ေပါ့ေလ ဒါ က်ေနာ္ ေလ့လာခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။”
ျပည္ပႏုိင္ငံကို ပထမဆံုး ခရီးထြက္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားေခါင္
(voa)
