၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေမလအတြင္းက ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ဒီမုိကေရစီ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အစီရင္ခံစာ တစ္ေစာင္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဆစ္ဒနီတကၠသုိလ္မွ ဥပေဒပညာရွင္ Andrew McLeod အား ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတုိင္မီ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ႏုိင္မည့္ အေျခအေန ရွိ ၊ မရွိ သတင္းေထာက္မ်ားက ေမးျမန္းခဲ့ ရာတြင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ ေရးသည္ အခ်ိန္အနည္းငယ္ျဖင့္သာ ျပင္ဆင္ေန၍ မရဘဲ ေခတ္ကာလ အေျခအေနႏွင့္ မေလ်ာ္ညီသည့္ အခါတုိင္း အစဥ္အၿမဲ ျပဳလုပ္ေနရမည့္ ကိစၥျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ သည္ဟု သိရသည္။
“ဘယ္ေလာက္ အတုိင္းအတာအထိ လုပ္ႏုိင္မလဲ ဆုိတာကုိပဲ ကၽြန္ေတာ္ စဥ္းစားပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္တယ္ဆုိတာ အခ်ိန္နည္းနည္းနဲ႔ ျပင္ဆင္လုိ႔ မရပါဘူး။ ေခတ္ကာလႏွင့္ မေလ်ာ္ညီတုိင္း ေတာက္ေလွ်ာက္ အၿမဲတမ္း ျပင္ေနရတဲ့ ကိစၥပါ။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတုိင္မီ ဘယ္ေလာက္အတုိင္းအတာ အထိ ျပဳျပင္ႏုိင္မလဲဆုိတာ ကုိပဲ ကၽြန္ေတာ္သိခ်င္ပါတယ္။ အၿမဲလုပ္ေနရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္” ဟု ေျပာၾကားသည္။
ယခုလက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒတြင္ သမၼတျဖစ္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္အား တုိက္႐ုိက္ရည္ရြယ္သည့္ ပုံစံမ်ဳိးျဖစ္ေနၿပီး အဆုိပါ ရည္ရြယ္ခ်က္သာ တကယ္ ျဖစ္ခဲ့ပါက ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး အေျခခံစည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ားကုိ ဆန္႔က်င္ေနေၾကာင္း၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္း အတြက္ အေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ ပါက ယင္းေရြးခ်ယ္မႈသည္ မွားယြင္းေနေၾကာင္း၊ ထုိ႔အျပင္ လက္ရွိ ႏုိင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းေပၚ မူတည္၍ ျပန္လည္ ေရးဆြဲပါကလည္း အလြန္ အႏၱရာယ္မ်ားေၾကာင္း ႏွင့္တကယ္တမ္း ျပင္ဆင္သင့္သည္မွာ ျမန္မာ ျပည္သူလူထု အမ်ားစု၏ အက်ဳိးစီးပြားကုိ ေ႐ွး႐ႈ၍ ေရးဆြဲသင့္ေၾကာင္း ဥပေဒ ပညာရွင္ Andrew Mcleod က သုံးသပ္ ေျပာၾကားသည္။
ထုိ႔ေနာက္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ စစ္ဘက္ဆုိင္ရာအေနျဖင့္ တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္းမႈကုိ လုိခ်င္ေၾကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ဆုိင္ရာ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ေလ့လာသုံးသပ္ေရး ေကာ္မတီတြင္ တပ္မေတာ္သားမ်ား ပါ၀င္သည့္အတြက္ ေဆြးေႏြးေျပာဆုိမႈမ်ား လုပ္ကုိင္လာမည္ ျဖစ္ၿပီး ဖြဲ႕စည္းပုံ ျပင္ဆင္သည့္အခါ တပ္မေတာ္ အေနျဖင့္ အတုိင္းအတာတစ္ခုထိ ပါ၀င္လာမည္ဟု ယုံၾကည္ေၾကာင္း၊ မည္သုိ႔ေသာ ပုံစံျဖင့္ ပါ၀င္လာမည္ကုိ မိမိအေနျဖင့္ မသိရွိေသာ္လည္း တစ္ႏုိင္ငံလုံးရွိ ျပည္သူမ်ား အားလုံး ပါ၀င္ခြင့္ ေပးရမည္ျဖစ္ကာ ၎တုိ႔အတြက္ တရားမွ်တမႈျဖစ္ေစရန္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲေရးတြင္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာဆုိခြင့္မ်ား ေပးရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာႏွင့္ ပတ္သက္၍ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ အျပင္ တပ္မေတာ္ အရာရွိႀကီးမ်ားႏွင့္ သြားေရာက္ေတြ႕ဆုံခဲ့မႈအား ျပန္လည္ ရွင္းလင္းေျပာၾကားသည္။
ဆစ္ဒနီတကၠသုိလ္မွ ဥပေဒပညာရွင္ Andrew Mcleod သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ပေရာဂ်က္တစ္ခုတြင္ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴး တာ၀န္ရယူကာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူတစ္ဦး ျဖစ္ၿပီး အစီရင္ခံစာႏွင့္ ပတ္သက္၍ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲအျပင္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ တပ္မေတာ္ ထိပ္ပုိင္း အရာရွိႀကီးမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ တာ၀န္ရွိသူမ်ား ၊ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ေလ့လာသုံးသပ္ေရး ေကာ္မတီႏွင့္ အျခား ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ အသီးသီးမွ ပုဂၢဳိလ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
Yangon chronicle
“ဘယ္ေလာက္ အတုိင္းအတာအထိ လုပ္ႏုိင္မလဲ ဆုိတာကုိပဲ ကၽြန္ေတာ္ စဥ္းစားပါတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္တယ္ဆုိတာ အခ်ိန္နည္းနည္းနဲ႔ ျပင္ဆင္လုိ႔ မရပါဘူး။ ေခတ္ကာလႏွင့္ မေလ်ာ္ညီတုိင္း ေတာက္ေလွ်ာက္ အၿမဲတမ္း ျပင္ေနရတဲ့ ကိစၥပါ။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတုိင္မီ ဘယ္ေလာက္အတုိင္းအတာ အထိ ျပဳျပင္ႏုိင္မလဲဆုိတာ ကုိပဲ ကၽြန္ေတာ္သိခ်င္ပါတယ္။ အၿမဲလုပ္ေနရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္” ဟု ေျပာၾကားသည္။
ယခုလက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒတြင္ သမၼတျဖစ္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္အား တုိက္႐ုိက္ရည္ရြယ္သည့္ ပုံစံမ်ဳိးျဖစ္ေနၿပီး အဆုိပါ ရည္ရြယ္ခ်က္သာ တကယ္ ျဖစ္ခဲ့ပါက ဥပေဒ ေရးဆြဲေရး အေျခခံစည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ားကုိ ဆန္႔က်င္ေနေၾကာင္း၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္တည္း အတြက္ အေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ ပါက ယင္းေရြးခ်ယ္မႈသည္ မွားယြင္းေနေၾကာင္း၊ ထုိ႔အျပင္ လက္ရွိ ႏုိင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းေပၚ မူတည္၍ ျပန္လည္ ေရးဆြဲပါကလည္း အလြန္ အႏၱရာယ္မ်ားေၾကာင္း ႏွင့္တကယ္တမ္း ျပင္ဆင္သင့္သည္မွာ ျမန္မာ ျပည္သူလူထု အမ်ားစု၏ အက်ဳိးစီးပြားကုိ ေ႐ွး႐ႈ၍ ေရးဆြဲသင့္ေၾကာင္း ဥပေဒ ပညာရွင္ Andrew Mcleod က သုံးသပ္ ေျပာၾကားသည္။
ထုိ႔ေနာက္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ စစ္ဘက္ဆုိင္ရာအေနျဖင့္ တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္းမႈကုိ လုိခ်င္ေၾကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ဆုိင္ရာ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ေလ့လာသုံးသပ္ေရး ေကာ္မတီတြင္ တပ္မေတာ္သားမ်ား ပါ၀င္သည့္အတြက္ ေဆြးေႏြးေျပာဆုိမႈမ်ား လုပ္ကုိင္လာမည္ ျဖစ္ၿပီး ဖြဲ႕စည္းပုံ ျပင္ဆင္သည့္အခါ တပ္မေတာ္ အေနျဖင့္ အတုိင္းအတာတစ္ခုထိ ပါ၀င္လာမည္ဟု ယုံၾကည္ေၾကာင္း၊ မည္သုိ႔ေသာ ပုံစံျဖင့္ ပါ၀င္လာမည္ကုိ မိမိအေနျဖင့္ မသိရွိေသာ္လည္း တစ္ႏုိင္ငံလုံးရွိ ျပည္သူမ်ား အားလုံး ပါ၀င္ခြင့္ ေပးရမည္ျဖစ္ကာ ၎တုိ႔အတြက္ တရားမွ်တမႈျဖစ္ေစရန္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေျပာင္းလဲေရးတြင္ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာဆုိခြင့္မ်ား ေပးရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာႏွင့္ ပတ္သက္၍ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ အျပင္ တပ္မေတာ္ အရာရွိႀကီးမ်ားႏွင့္ သြားေရာက္ေတြ႕ဆုံခဲ့မႈအား ျပန္လည္ ရွင္းလင္းေျပာၾကားသည္။
ဆစ္ဒနီတကၠသုိလ္မွ ဥပေဒပညာရွင္ Andrew Mcleod သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ပေရာဂ်က္တစ္ခုတြင္ ဒုတိယညႊန္ၾကားေရးမွဴး တာ၀န္ရယူကာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူတစ္ဦး ျဖစ္ၿပီး အစီရင္ခံစာႏွင့္ ပတ္သက္၍ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲအျပင္ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၊ တပ္မေတာ္ ထိပ္ပုိင္း အရာရွိႀကီးမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ တာ၀န္ရွိသူမ်ား ၊ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ေလ့လာသုံးသပ္ေရး ေကာ္မတီႏွင့္ အျခား ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္ အသီးသီးမွ ပုဂၢဳိလ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
Yangon chronicle