ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ ၁၀ ရက္ၾကာ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး ကုိယ္စားလွယ္ ေသာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနား (Tomas Ojea Quintana) က သူ႔ရဲ႕ခရီးစဥ္အတြင္း ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ အစုိးရအေနနဲ႔ လုံၿခံဳေရးအရ ထိေရာက္စြာ တာ၀န္ယူေပးႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။
သူ႔ခရီးစဥ္ ေနာက္ဆုံးေန႔ ဗုဒၶဟူးေန႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕က မထြက္ခြာခင္ ရန္ကုန္ေလဆိပ္မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲအတြင္း သူ႔ရဲ႕ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ အေျခအေတြကုိ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ ျပဳလုပ္တဲ့အခ်ိန္ အဲဒီလုိ ေျပာဆုိလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲကုိ ကုိယ္တုိင္ သတင္းသြားယူခဲ့တဲ့ ကုိေဇာ္၀င္းလႈိင္က တင္ျပေပးပါမယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းက လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကုိ ေလ့လာဖုိ႔ အတြက္ ေရာက္ရွိလာတဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ မစၥတာ ကင္တားနားဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း လူမ်ဳိးေရးဆန္တဲ့ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ေနရာ အေတာ္မ်ားမ်ားကုိ သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့တာမွာ အရင္အေခါက္ေတြကနဲ႔ မတူတဲ့ ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျုပပြဲေတြ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရတာ ျဖစ္ပါ တယ္။
သူ႔ခရီး ပထမဆုံး ခရီးတေထာက္အျဖစ္ ရခုိင္ျပည္နယ္ကုိ ေရာက္သြားတဲ့အခ်ိန္ မစၥတာ ကင္တားနားဟာ ေဒသခံ ရခုိင္လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပမႈနဲ႔ ရင္ဆုိင္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာတုန္းကေတာ့ သူစီးလာတဲ့ ကားေဘးမွာ ဆႏၵျပသူထဲက တခ်ဳိ႕ကုိ သူ႔အေနနဲ႔ ကားေပၚက ဆင္းေတြ႔ၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ ေတာင္းဆုိခ်က္ေတြကုိ နားေထာင္ခဲ့တယ္လုိ႔ မစၥတာ ကင္တားနားက ေျပာပါတယ္။
"က်ေနာ္ ရခုိင္ျပည္နယ္ကုိ ၄ ႀကိမ္ေျမာက္အျဖစ္ သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ့္ကုိ ေဒသခံေတြက ဆႏၵျပတာနဲ႔ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရပါတယ္။ အခုလုိ ဆႏၵျပတာကုိ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ မျမင္ေတြ႔လုိေပမဲ့လည္း ဒါဟာ လူထုအေနနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ သေဘာဆႏၵေတြကုိ လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ခြင့္ရတာကုိ
ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ ဒါကုိ က်ေနာ္ ႀကိဳဆုိပါတယ္။ အဲဒီလုိ ဆႏၵျပေနၾကတဲ့အခ်ိန္ က်ေနာ့္ကားေပၚကဆင္းၿပီး ဆႏၵျပေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီးတဦးနဲ႔ စကားေျပာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အမ်ဳိးသမီးက ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ သူတုိ႔ ရခုိင္ ဗုဒၶဘာသာေတြအေနနဲ႔ ဘယ္ေလာက္အထိ အတိဒုကၡ ေရာက္ၾက ရေၾကာင္း၊ စုိးရိမ္ေသာက ျဖစ္ရေၾကာင္းကုိ ခံစားခ်က္ ျပင္းျပစြာနဲ႔ က်ေနာ့္ကုိ ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။"
သူ ရခုိင္ျပည္ကုိ သြားေရာက္စဥ္ အဲဒီမွာ ေဒသခံ အာဏာပုိင္ေတြအျပင္ ရခုိင္ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြေရာ၊ မူဆလင္ အသုိင္းအ၀ုိင္းနဲ႔ပါ ေတြ႔ဆုံခြင့္ရခဲ့တယ္လုိ႔ မစၥတာ ကင္တားနားက ေျပာပါတယ္။
ေနာက္ သူသြားခဲ့တဲ့ ရွမ္းျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ စတဲ့ ေဒသေတြမွာလည္း
ေဒသခံ တုိင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ လူမႈေရနဲ႔ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆုံခြင့္ ရခဲ့တဲ့အျပင္ ယုံၾကည့္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြကုိ အင္းစိန္ေထာင္မွာေရာ၊ ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာေရာ ေတြ႔ဆုံခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ သူ႔ခရီးစဥ္ အဆုံးမသတ္ခင္ ၉ ရက္ေျမာက္ေန႔က မိတၳီလာၿမိဳ႕ကုိ ေရာက္သြားတဲ့အခါမွာေတာ့ ဆႏၵျပသူ လူအုပ္ႀကီးက သူစီးလာတဲ့ကားကုိ ၀ုိင္းအုံလာေပမဲ့ အနားမွာရွိေနတဲ့ လုံၿခံဳေရး တာ၀န္ရွိသူေတြက ထိေရာက္စြာ ကုိင္တြယ္ ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ခဲ့ျခင္း မရွိဘူးလုိ႔ မစၥတာ ကင္တားနားက ေျပာပါတယ္။
"ကုလသမဂၢရဲ႕ အထူးကုိယ္စားလွယ္ျဖစ္တဲ့ က်ေနာ့္လုိ ပုဂၢဳိလ္မ်ဳိးကုိ အကာကြယ္ေပးဖုိ႔ အစုိးရမွာ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ အစုိးရဘက္က အကာကြယ္ေပးဖုိ႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီကိစၥကုိလည္း က်ေနာ္ ျမန္မာအစုိးရ ကုိ ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။"
သူ႔အေနနဲ႔ မိတၳီလာၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ မူဆလင္ အသုိင္းနဲ႔ ေနာက္တေန႔မနက္မွာ ေတြ႔ဆုံဖုိ႔ စီစဥ္ထားေပမဲ့လည္း ညပုိင္း မိတၳီလာၿမိဳ႕အ၀င္မွာ ႀကံဳေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ အသက္အႏၱရာယ္ စုိးရိမ္ဖြယ္ရာ ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပမႈေတြေၾကာင့္ အဲဒီ အစီအစဥ္ကုိ ဖ်က္လုိက္ရတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ မူဆလင္ မိသားစုေတြအေနနဲ႔ တအိမ္ေထာင္ ကေလး ၂ ေယာက္ထက္ ေက်ာ္ၿပီး ေမြးခြင့္မရွိဘူးဆုိတဲ့ သတင္းေတြ ထြက္ေနတာနဲ႔႔ ပတ္သက္လုိ႔လည္း -
"ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ မူဆလင္ မိသားစုေတြအေနနဲ႔ တအိမ္ေထာင္ ကေလး ၂ ေယာက္ထက္ ပုိမေမြးရဆုိတဲ့ ေပၚလစီ ခ်မွတ္ထားျခင္း မရွိဘူးဆုိတာကုိ ရခုိင္ျပည္နယ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ ေတြ႔ဆုံစဥ္ သူက က်ေနာ္ကုိ ကတိျပဳ ေျပာဆုိပါတယ္။ အဲဒီလုိ ေပၚလစီမ်ဳိး မရွိဘူးဆုိတာကုိလည္း ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီးကုိယ္တုိင္က က်ေနာ့္ကုိ ထပ္ေလာင္း အတည္ျပဳေျပာဆုိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ နစက လက္ထက္က အဲဒီလုိ ေပၚလစီမ်ဳိး ရွိေကာင္း ရွိခဲ့ႏုိင္တယ္လုိ႔ေတာ့ ၀န္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။"
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လက္ရွိ ျပဳလုပ္ေနတဲ့ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ အထူးသျဖင့္ေတာ့ မတူညီတဲ့ ဘာသာအဖြဲ႔အစည္းေတြၾကား ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ သေဘာထားကြဲျပားမႈေတြ ေျပလည္ေအာင္ အစုိးရပုိင္းနဲ႔ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြက လုပ္ေဆာင္ေနတာေတြဟာ ေအာင္ျမင္ၿပီး မွန္ကန္တဲ့ဘက္ကုိ ဦးတည္ေနတယ္လုိ႔ သူ႔အေနနဲ႔ ယူဆေၾကာင္းလည္း မစၥတာ ကင္တားနားက သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲအတြင္းမွာ ထည့္သြင္း ေျပာဆုိသြားပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ယုံၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနရတဲ့ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ ရွိေနေသးတာေၾကာင့္ အစုိးရအေနနဲ႔ အျမန္ဆုံး ျပန္လြတ္ေပး လိမ့္မယ္လုိ႔ သူ႔အေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္းလည္း မစၥတာ ကင္တားနားက ေျပာဆုိ သြားပါတယ္။
voa