(AFP မွ 16 September 2013 ရက္စြဲပါ “Suu Kyi meets Dalai Lama,
risking china’s ire” သတင္းကုိ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
ျမန္မာအတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အေရာဂ္လူအခြင့္အေရးကြန္ဖရင့္ အ၀န္းအ၀ုိင္း တြင္ ဒလုိင္းလားမားႏွင့္ သီးသန္႔ေတြ႔ဆုံခဲ့ေၾကာင္း ကြန္ဖရင့္ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူက တနလာၤေန႔တြင္ အတည္ျပဳေျပာၾကား ခဲ့ၿပီးေနာက္၊ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ ေဒါသကုိ အကဲစမ္းလုိက္ၿပီျဖစ္သည္။
မေအာင္ျမင္ေသာ တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈအၿပီး ၁၉၅၉ တြင္ အိႏၵိယသုိ႔ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္သြားေသာ တိဗက္ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ကမာၻေက်ာ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားေတြ႔ဆုံမႈကုိ ေဘဂ်င္းက ႏွစ္ေပါင္းမ်ာစြာ ကန္႔ကြက္လာခဲ့သည္။
“ႏုိဘယ္ဆုရွင္ႏွစ္ဦးဟာ တနဂၤေႏြေန႔က ဒလုိင္းလားမားရဲ႕ ေဟာေျပာေဆြးေႏြးပြဲမွာ သီးျခားေတြ႔ဆုံခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ကြန္ဖရင့္စီစဥ္သူ Froum 2000 ၏ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဖီလစ္ဆီဘက္က ေျပာၾကားသည္။
သံယံဇာတၾကြယ္၀ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အဓိကရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံေနသူ အင္အားႀကီးအိမ္နီးခ်င္းတ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ဒလုိင္လားမားအား တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖစ္ေအာင္ အားေပးအားေျမွာက္ျပဳသူ ခြဲထြက္ေရးသမား အျဖစ္သတ္မွတ္ထားသည္။
သုိ႔ရာတြင္ ဒလုိင္လားမားက “၎သည္ တိဗက္တုိ႔၏ လူအခြင့္အေရးႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ႀကဳိးပမ္းေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ တ႐ုတ္တုိ႔သည္လည္း ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီ တင္းမာေသာ မႈ၀ါဒအလြန္တြင္ တိဗက္တုိ႔၏ မူ၀ါဒကုိ နားလည္လာေၾကာင္း” ေသာၾကာေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
မႏွစ္က လန္ဒန္တြင္ေတြ႔ဆုံခဲ့ၾကေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည့္ႏွင့္ ဒလုိင္းလားမားတုိ႔ႏွစ္ဦးသည္စလုံးသည္။ တနဂၤေန႔ကစတင္ေသာ သုံးရက္ၾကာကြန္႔ဖရင့္တြင္ အသီးသီးမိန္႔ခြန္းစကားဆုိၾကမည္ျဖစ္သည္။
ထုိ႔အျပင္ ယခင္ခ်က္ကုိစလုိဗက္ကီးရား ကြန္ျမဴနစ္အာဏာရွင္မ်ားကုိ ဆန္႔က်င္ခဲ့သည္ ၁၉၈၉ ဗဲဗက္ေတာ္လွန္ေရး၏ ေတာ္လွန္ေရး၏ သူရဲေကာင္းကြယ္လြန္သူ ဗယ္ကလက္ဟာဗယ္ကုိလည္း ဂါ၀ရျပဳၾကမည္ ျဖစ္သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ဗယ္ကလက္ဟာဗယ္ႏွင့္ ေတြ႔ဆုံဖူးျခင္းမရွိေသာ္လည္း၊ ကြန္ျမဴနစ္ အက်ဥ္းေထာင္တြင္ ငါးႏွစ္အက်ဥ္းက်ခံဖူးသူ၊ လူအခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္မွ သမၼတျဖစ္လာခဲ့သည့္ ဟာဗယ္သည္ သူမအက်ယ္ခ်ဳပ္ထိန္းသိမ္းခံေနရစဥ္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေပးခဲ့ေသာ ပုဂၢဳိလ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဗက္ကလက္ဟာဗယ္ မကြယ္လြန္မီ ေတြ႔ဆုံစကားေျပာဖူးခဲ့သူမ်ားထဲမွ တစ္ဦးျဖစ္သူ ဒလုိင္းလားမားက “သူရဲ႕႐ႈပ္ပြေနတဲ့ ရုံးခန္းေလးထဲ သြားလည္ဖုိ႔အခြင့္အလမ္းရခဲ့ပါတယ္။ သူရဲ႕ကုလားထုိင္မွာ က်ဳပ္ေခါင္းကပ္ထားလုိက္တယ္။ ဒါကသူ႔၀ိဥာဥ္ကုိ ထင္ဟပ္ေနပါတယ္။ ဒီကုလားထုိင္ကေန ေကာင္းခ်ီးေပးမႈေတြကုိ က်ဳပ္သယ္ေဆာင္သြားႏုိင္မယ္လုိ႔ထင္တယ္။ သူဆႏၵ၊ သူ႔အိမ္မက္၊ သူ႔အေျမာ္အျမင္၊ သူ႔၀ိဥာဥ္ေတြကုိ ဆက္လက္သယ္ေဆာင္ေပးဖုိ႔ က်ဳပ္တုိ႔မွာ တာ၀န္ရွိတယ္”ဟု လတ္တေလာ ဥေရာပရီးစဥ္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
Yangon chronicle
risking china’s ire” သတင္းကုိ ဘာသာျပန္ဆုိသည္)
ျမန္မာအတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အေရာဂ္လူအခြင့္အေရးကြန္ဖရင့္ အ၀န္းအ၀ုိင္း တြင္ ဒလုိင္းလားမားႏွင့္ သီးသန္႔ေတြ႔ဆုံခဲ့ေၾကာင္း ကြန္ဖရင့္ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူက တနလာၤေန႔တြင္ အတည္ျပဳေျပာၾကား ခဲ့ၿပီးေနာက္၊ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ ေဒါသကုိ အကဲစမ္းလုိက္ၿပီျဖစ္သည္။
မေအာင္ျမင္ေသာ တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈအၿပီး ၁၉၅၉ တြင္ အိႏၵိယသုိ႔ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္သြားေသာ တိဗက္ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ႏွင့္ ကမာၻေက်ာ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားေတြ႔ဆုံမႈကုိ ေဘဂ်င္းက ႏွစ္ေပါင္းမ်ာစြာ ကန္႔ကြက္လာခဲ့သည္။
“ႏုိဘယ္ဆုရွင္ႏွစ္ဦးဟာ တနဂၤေႏြေန႔က ဒလုိင္းလားမားရဲ႕ ေဟာေျပာေဆြးေႏြးပြဲမွာ သီးျခားေတြ႔ဆုံခဲ့ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု ကြန္ဖရင့္စီစဥ္သူ Froum 2000 ၏ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဖီလစ္ဆီဘက္က ေျပာၾကားသည္။
သံယံဇာတၾကြယ္၀ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အဓိကရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံေနသူ အင္အားႀကီးအိမ္နီးခ်င္းတ႐ုတ္ႏုိင္ငံက ဒလုိင္လားမားအား တ႐ုတ္ဆန္႔က်င္ေရး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖစ္ေအာင္ အားေပးအားေျမွာက္ျပဳသူ ခြဲထြက္ေရးသမား အျဖစ္သတ္မွတ္ထားသည္။
သုိ႔ရာတြင္ ဒလုိင္လားမားက “၎သည္ တိဗက္တုိ႔၏ လူအခြင့္အေရးႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္အတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ႀကဳိးပမ္းေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ တ႐ုတ္တုိ႔သည္လည္း ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီ တင္းမာေသာ မႈ၀ါဒအလြန္တြင္ တိဗက္တုိ႔၏ မူ၀ါဒကုိ နားလည္လာေၾကာင္း” ေသာၾကာေန႔တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
မႏွစ္က လန္ဒန္တြင္ေတြ႔ဆုံခဲ့ၾကေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည့္ႏွင့္ ဒလုိင္းလားမားတုိ႔ႏွစ္ဦးသည္စလုံးသည္။ တနဂၤေန႔ကစတင္ေသာ သုံးရက္ၾကာကြန္႔ဖရင့္တြင္ အသီးသီးမိန္႔ခြန္းစကားဆုိၾကမည္ျဖစ္သည္။
ထုိ႔အျပင္ ယခင္ခ်က္ကုိစလုိဗက္ကီးရား ကြန္ျမဴနစ္အာဏာရွင္မ်ားကုိ ဆန္႔က်င္ခဲ့သည္ ၁၉၈၉ ဗဲဗက္ေတာ္လွန္ေရး၏ ေတာ္လွန္ေရး၏ သူရဲေကာင္းကြယ္လြန္သူ ဗယ္ကလက္ဟာဗယ္ကုိလည္း ဂါ၀ရျပဳၾကမည္ ျဖစ္သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ဗယ္ကလက္ဟာဗယ္ႏွင့္ ေတြ႔ဆုံဖူးျခင္းမရွိေသာ္လည္း၊ ကြန္ျမဴနစ္ အက်ဥ္းေထာင္တြင္ ငါးႏွစ္အက်ဥ္းက်ခံဖူးသူ၊ လူအခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ အျဖစ္မွ သမၼတျဖစ္လာခဲ့သည့္ ဟာဗယ္သည္ သူမအက်ယ္ခ်ဳပ္ထိန္းသိမ္းခံေနရစဥ္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေပးခဲ့ေသာ ပုဂၢဳိလ္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဗက္ကလက္ဟာဗယ္ မကြယ္လြန္မီ ေတြ႔ဆုံစကားေျပာဖူးခဲ့သူမ်ားထဲမွ တစ္ဦးျဖစ္သူ ဒလုိင္းလားမားက “သူရဲ႕႐ႈပ္ပြေနတဲ့ ရုံးခန္းေလးထဲ သြားလည္ဖုိ႔အခြင့္အလမ္းရခဲ့ပါတယ္။ သူရဲ႕ကုလားထုိင္မွာ က်ဳပ္ေခါင္းကပ္ထားလုိက္တယ္။ ဒါကသူ႔၀ိဥာဥ္ကုိ ထင္ဟပ္ေနပါတယ္။ ဒီကုလားထုိင္ကေန ေကာင္းခ်ီးေပးမႈေတြကုိ က်ဳပ္သယ္ေဆာင္သြားႏုိင္မယ္လုိ႔ထင္တယ္။ သူဆႏၵ၊ သူ႔အိမ္မက္၊ သူ႔အေျမာ္အျမင္၊ သူ႔၀ိဥာဥ္ေတြကုိ ဆက္လက္သယ္ေဆာင္ေပးဖုိ႔ က်ဳပ္တုိ႔မွာ တာ၀န္ရွိတယ္”ဟု လတ္တေလာ ဥေရာပရီးစဥ္တြင္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
Yangon chronicle