ယေန႔သည္ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္က စစ္တပ္က ေနာက္ဆုံးအာဏာသိမ္းခံျခင္း ၂၅ ႏွစ္ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ ျဖစ္ပါ သည္။ ၎မွာ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းက တုိင္းျပည္၏ႏုိင္ငံေရးသမုိင္းတြင္ စစ္တပ္ကအဓိကက်ေသာ စြက္ဖက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္သည့္ တတိယအႀကိမ္လည္း ျဖစ္ပါသည္။
ယခင္က ျမန္မာႏုိင္ငံကုိ တရားဝင္ Burma ဟုေခၚခဲ့ရာမွ ထုိႏွစ္တြင္ စစ္တပ္က Myanmar ဟုေျပာင္းလဲခဲ့ ပါသည္။
စစ္တပ္က ပထမဆုံးအႀကိမ္ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမွာ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ကျဖစ္ၿပီး ထုိစဥ္က အရပ္သားဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုက စစ္တပ္အား တုိင္းျပည္တည္ၿငိမ္ေရးႏွင့္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပရန္ အိမ္ေစာင့္အစုိးရဖြဲ႔ရန္ ဖိတ္ေခၚ ခဲ့ပါသည္။ ထုိစဥ္က စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းသည္ အိမ္ေစာင့္အစုိးရ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့ပါသည္။
ဒုတိယအႀကိမ္စစ္တပ္၏ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမွာ ၁၉၆၂ က ျဖစ္ပါသည္။ ယခင္ႏွင့္မတူေသာအခ်က္မွာ စစ္တပ္သည္ ဒီမုိကေရစီနည္းအရ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ထားေသာ အစုိးရကုိ ျဖဳတ္ခ်၍ အာဏာသိမ္းျခင္းျဖစ္ပါသည္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းမႈသည္ ဦးေနဝင္း၏ အာဏာရွင္အစုိးရၿပီးဆုံးသြားၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံေရးတြင္ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ား ေပၚထြက္လာမႈကုိ ျပဆုိေနပါသည္။ ယခုႏုိင္ငံေရးအရ အသြင္ကူးေျပာင္းေနမႈ ျဖစ္ေပၚေနျခင္းကုိ နားလည္ရန္လက္ရွိႏုိင္ငံေရးတြင္ စစ္တပ္၏ လႊမ္းမုိးေသာ အခန္းက႑ကုိ သိရွိရန္ အဓိကေသာ့ ခ်က္က် ပါသည္။
စစ္တပ္၏ အသြင္ေျပာင္းမႈတြင္ ထင္ရွားေသာ ပုံစံကုိေတြ႔ရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ ပထမစစ္တပ္သည္ တုိင္းျပည္ကုိ ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး၊ ႏုိင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈတည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔ (Slorc) သည္ ႏုိင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖဳိးေရးေကာင္စီ (SPDC) အျဖစ္ အမည္ေျပာင္း၍ ၎၏ႏုိင္ငံေရး ပါတီျဖစ္ေသာ ျပည္ေထာင္စုၾကံခုိင္ေရးႏွင့္ဖြံ႔ၿဖဳိေရးပါတီ (USDP) ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနျခင္းျဖစ္ပါသည္။ SPDC ကုိ ၂၀၁၁ခုႏွစ္ မတ္လ ၃၀ရက္ေန႔တြင္ တရားဝင္ဖ်က္သိမ္းၿပီး USDP မွ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္က ၂၀၁၀ မတ္လ ၂၉ရက္ေန႔တြင္ အစုိးရ သစ္စဖြဲ႔ခဲ့ပါသည္။
စစ္တပ္သည္ အသြင္ေျပာင္းမႈအမ်ဳိးမ်ိးကို ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း၊ အမွန္တကယ္တြင္မႈ အာဏာကုိ လႊဲေျပာင္းေပး ျခင္း မရွိေပ။ လက္ရွိအစုိးရကုိ စစ္အစုိးရက ေရြးခ်ယ္ေပးေသာ လူမ်ားျဖင့္ေရးဆြဲတားေသာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးကုိ ၂၀၁၀ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္မ်ားျဖင့္ ပုံေဖာ္လ်က္ရွိပါသည္။ USDP သည္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ တျပည္လုံးအတုိင္းအတာျဖင့္ ေအာင္ပြဲရခဲ့ၿပီး၊ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ၎ၿပိဳင္ေသာ ၄၄ ေနရာအနက္ NLD က ၄၃ ေနရာအႏုိင္ရခဲ့ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္လႊတ္ ေတာ္တြင္ အတုိက္အခံအင္အားစုအတြက္ စုေပါင္းအင္အားသည္ USDP ဦးေဆာင္ေသာ အစုိးရကုိ စိန္ေခၚရန္ အေရးမပါေသးေသာ အင္အားစုျဖစ္လ်က္ရွိသည္။
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ၊ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာႏွင့္ တရားစီရင္ေရးအာဏာ သုံးရပ္စလုံးတြင္ ယခင္စစ္တပ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ႀကီးေဟာင္းမ်ားႏွင့္ စစ္တပ္ေနာက္ခံျပဳ USDP အဖြဲ႔ဝင္မ်ားကသာ လႊမ္းမုိးလ်က္ရွိေနပါေသးသည္။ စစ္တပ္၏ အသာစီးရမႈအခ်ဳိ႕ကို ဆုိရလ်င္ လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ ၂၅% ကုိ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ျခင္းမရွိပဲ ရရွိျခင္း၊ ႏုိင္ငံအေရးေပၚ အေျခအေနတြင္ အစုိးရအားျဖတ္ပစ္ႏို္င္သည့္ အာဏာရွိျခင္း၊ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္မႈမ်ားအတြက္ လႊတ္ေတာ္တြင္ ၇၅% ေက်ာ္ေထာက္ခံမႈ ရရန္လုိအပ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ပါသည္။
ထုိ႔အျပင္ ကာကြယ္ေရး၊ ျပည္ထဲေရးႏွင့္ နယ္စပ္ေရးရာကဲ့သုိ႔ေသာ လုံၿခဳံေရးႏွင့္ႏြယ္ေသာ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား တြင္လည္း စစ္တပ္မွ ပုဂၢဳိလ္မ်ားက ေနရာယူထားပါသည္။ အမ်ဳိးသားကာကြယ္ေရးႏွင့္ လုံၿခဳံေရးေကာင္စီသည္ အာဏာ အရွိဆုံး အဖြဲ႔ျဖစ္ပါသည္။
၂၀၀၈ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒသည္ စစ္တပ္မွ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မ်ား ၎တုိ႔အတိတ္က လုပ္ခဲ့ေသာလုပ္ရပ္မ်ားႏွင့္ လူအခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကုိ အေရးမယူရန္ အကာအကြယ္ေပးထားပါသည္။
ယခုႏွစ္ ဇူလိုင္လက လႊတ္ေတာ္သည္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကုိ ရည္မွန္းလ်က္ အေျခခံဥပေဒ ကုိ ျပန္လည္သုံးသပ္ရန္ ၁၀၉ ဦးပါေသာ ေကာ္မတီကုိ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ပါသည္။
အဆုိပါ ေကာ္မတီတြင္ NLD၊ USDP၊ ႏွင့္စစ္တပ္၏ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ လႊတ္ေတာ္ကုိယ္စား လွယ္မ်ား ပါဝင္ပါသည္။ ထုိေကာ္မတီသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား သမၼတျဖစ္ရန္တားဆီးထားေသာ အခ်က္ႏွင့္ ျပည္နယ္ႏွင့္တုိင္းဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ားကုိ ကုိယ္တုိင္ေရြးခ်ယ္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာအခ်က္ႏွစ္ခုကုိ ကုိယ္တြယ္ေဆာင္ရြက္ရန္ ႀကဳိးစားေနပါသည္။ ေကာ္မတီသည္ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကုိ ဒီဇင္ဘာ (၃၁) ရက္ မတုိင္းမီ လႊတ္ေတာ္သုိ႔ တင္ျပရမည္ျဖစ္ပါသည္။
လက္ရွိအားျဖင့္ ျမင္သာထင္သာ ဒီမုိကရက္တစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ား ရွိေနေသာ္လည္း၊ ဤလုပ္ငန္းစဥ္ သည္ ေနာက္ျပန္မလွည့္ေတာ့ဟုဆုိရန္ ေစာလြန္းေနပါေသးသည္။ အစုိးရသည္ လက္နက္ကုိင္အုပ္စု အေတာ္မ်ားမ်ား ျဖင့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သေဘာတူညီခ်က္ရရွိၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး တုိင္းရင္း သား လူနည္းစုမ်ားႏွင့္အားလုံး သေဘာက်ႏုိင္ငံေရးအရ အေျဖရွာႏုိင္မႈအတြက္ အာမခံခ်က္မရွိေသးေပ။
ထုိ႔အျပင္ လက္ရွိ အမည္ခံအရပ္သားအစုိးရသည္ ႏုိင္ငံေရးတြင္ စစ္တပ္၏ အျမစ္တြယ္ေနေသာ အခန္းက႑ ကုိ ဖယ္ရွားရန္အတြက္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ ျပင္ဆင္ေပးလိမ့္မည္ဟူေသာ အာမခံခ်က္လည္းမရွိေပ။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲသည္လည္း လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တလိမ့္မည္ဟု ေသခ်ာမႈမရွိေသးေပ။ လႊတ္ေတာ္တြင္ စစ္တပ္အတြက္ ၂၅ရာခုိင္ႏႈန္း ခ်န္ေပးရန္ အေျခခံဥပေဒသတ္မွတ္ခ်က္ကုိ ျပင္ဆင္ရန္မွာလည္း အာမခံခ်က္မရွိေသးေပ။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဒီမုိကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေကာင္းျမင္ရန္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ား ရွိပါ သည္။ သုိ႔ေသာ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သမုိင္းေၾကာင္းအရ ျပႆနာမ်ား၏ သဘာဝႏွင့္ႏုိင္ငံေရးတြင္ စစ္တပ္၏အခန္းက႑ အျမစ္တြယ္ေနမႈမ်ားေၾကာင့္ ေရရွည္အေျဖထြက္ေရးအတြက္ စုိးရိမ္ပူပန္ရမည္ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ားလည္း ရွိပါသည္။
အေျခခံဥေပဒျပန္လည္သုံးသပ္ေရးေကာ္မတီ၏ ရလဒ္မ်ားကုိ ခန္႔မွန္းရန္ ေစာလြန္းေသးျခင္း၊ စစ္တပ္ ေနာက္ခံျပဳ USDP က ၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲကုိ မည္သုိ႔ခ်ဥ္းကပ္မည္ဆုိသည့္ အခ်က္တုိ႔ကုိ ၾကည့္ျခင္း အားျဖင့္ ေသာခ်ာေသာအခ်က္တစ္ခုကုိ အနာဂတ္အတြက္ ျမင္ႏုိင္သမွ်ဆုိရေသာ္ စစ္တပ္သည္ ျမန္မာႏိုိင္ငံေရးတြင္ အေျခခံက်ေသာ အစိတ္အပုိင္းအျဖစ္ႏွင့္ အေရးပါေသာ က႑မွပါဝင္ရန္ ရည္ရြယ္မည္ျဖစ္သည္ အေၾကာင္းျဖစ္ပါသည္။
Yangon chronicle