စစ္ပြဲေတြျဖစ္တိုင္း ကိုယ္နဲ႔စိတ္ဆင္းရဲ ရသူေတြဟာ ျပည္သူေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ပြဲေတြျဖစ္တိုင္းျပည္သူေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို ထားပစ္ခဲ့ရတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ အသက္ရွင္သန္မႈအတြက္ သူတို႔ ဟာ စစ္ပြဲေတြၾကားထဲက ေျပးလႊားရင္း သူတို႔မိသားစုေတြနဲ႔ တစ္သက္တာ ခြဲခြာ သြားၾကရတယ္။ လင္ေသတဲ့ မုဆိုးမေတြ ၊ သားေပ်ာက္မိခင္ေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္ လာၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္သူလူထုဟာ စစ္ကို မလိုလားၾကပါဘူး။
ဒါျဖင့္ ဘယ္သူေတြကမ်ား စစ္ကို လိုလားလဲလို႔ေမးရင္ေတာ့ စစ္ေၾကာင့္အ က်ဳိး ျဖစ္ထြန္းခဲ့သူေတြက စစ္ကိုလိုခ်င္ၾက ပါတယ္။ စစ္ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ အက်ဳိးရွိႏိုင္လို႔လားလို႔ေမးရင္ေတာ့ ကမၻာေက်ာ္ ေလရူးသုန္သုန္ဝတၲဳထဲက ဇတ္လိုက္ေက်ာ္ ရက္ဘတ္တလာေျပာသလိုပဲ စစ္ျဖစ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ဟ၁ စီးပြားရွာလို႔အေကာင္းဆံုး၊ သေဌးျဖစ္ဖို႔အျမန္ဆံုးဆိုတဲ့ လူစားေတြ အ အတြက္ေတာ့ စစ္ဟာ အက်ဳိးျဖစ္ထြန္း ပါတယ္။
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလို႔ေျပာရင္ စစ္မက္ ကင္းေဝးတာ၊ ျပႆနာေတြမရွိတာ၊အားလံုး ေအးခ်မ္းေနတာပါ။ စစ္မက္ကင္းေဝးဖို႔ အတြက္ အရင္ဆံုးေတာ့ အပစ္အခတ္ရပ္စဲ ရပါလိမ့္မယ္။ တကယ့္ပကတိအေျခအေနအ ရေတာ့ ကမၻာႀကီးမွာလဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမရွိဘူး။ ျမန္မာျပည္မွာလဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမရွိတာ ေသခ်ာပါတယ္။ စစ္ေအးေခတ္မွာလဲ အေမရိကန္နဲ႔ ရွရွားရဲ႕ ၿပိဳင္ဆိုင္မႈေၾကာင့္ ကမၻာ့ျပည္သူေတြ စိတ္တထင့္ထင့္နဲ႔ ေနခဲ့ရ တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကမၻာ့ျပည္သူေတြက ၿငိ မ္းခ်မ္းေရးကိုေတာင္းဆိုလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လဲၿငိမ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ က်င္းပလာခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို က်င္းပတဲ့ပြဲ အတြင္းမွာပဲ ကြန္ျမဴနစ္ေတြက အေနာက္ အုပ္စုကို စစ္ကိုဖန္တီးသူေတြ၊ စစ္နဲ႔ႀကီး ပြားခ်မ္းသာလာသူေတြအျဖစ္ စြပ္စြဲၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲကေန ကြန္ျမဴနစ္ အုပ္စု ခြဲထြက္လာပါတယ္။ ဒီလိုခြဲထြက္ ၿပီးတဲ့ ေနာက္ ကြန္ျမဴနစ္အုပ္စုတြင္းမွာပဲ တရုတ္နဲ႔ ရွရွားရဲ႕ အားၿပိဳင္မႈက ျပင္းထန္ လာျပန္ပါတယ္။ တရုတ္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကိုေဆြးေႏြးရမည့္ဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚနဲ႔ ရွရွားကေတာ့ လက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရး ဆိုတဲ့ အေတြးအေခၚကို တင္လာၾကပါ တယ္။ စစ္ေအးကာလအတြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးေနရင္းက အုပ္စုႀကီး ၃ စုျဖစ္ေပၚလာခဲ့ရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ် မ္းေရးေဆြးေႏြးမယ္ဆိုရင္ အေၾကာင္းအရာအားလံုးကိုျခံဳငံုေဆြးေႏြးမွာ တကယ့္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရလာမွာျဖစ္ပါတယ္။
ဗမာျပည္ဟာလည္း လြတ္လပ္ေရး နဲ႔အတူတူ ျပည္တြင္းစစ္ကိုလည္း ေမြးဖြား ခဲ့ပါတယ္။ စစ္ေတြရဲ႕ ထံုးစံအတိုင္းေဒသ ခံျပည္သူေတြဟာ စစ္ရဲ႕ဆိုးက်ဳိးေတြကို ခါးစည္းခံခဲ့ရပါတယ္။ တိုင္းရင္းသား မ်ဳိးႏြယ္စုေတြနဲ႔ အာဏာရအစိုးရၾကား တစ္ဖြဲ႔နဲ႔ တစ္ဖြဲ႔ နားလည္မႈမရွိၾကတဲ့ အခါမွာ ျပည္တြင္းစစ္ရဲ႕ သက္တန္းလည္း ရွည္ၾကာလာပါတယ္။ ၁၉၆၂ ဝန္းက်င္မွာ ကမၻာတစ္ဝွမ္းလံုး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးဖို႔ တာစူေနတာမို႔ ၁၉၆၂ မွာ အာဏာသိမ္းခဲ့တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးဖို႔အတြက္ ၁၉၆၃ခု၊ ဇြန္လ ၁ဝရက္မွာ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္း ေရးအတြက္ ေတာ္လွန္ေရးေကာ္စီ၏ ကမ္းလွမ္းခ်က္ကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ပါ တယ္။ အဲဒီ့ေၾကညာခ်က္အေပၚမွာ ျပည္သူ မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ လက္ နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္း အားလံုးက ႀကိဳဆိုခဲ့ ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုးအေနႏွင့္ သခင္စိုး ဦးေဆာင္ေသာ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ပါတီႏွင့္ ၃ ႀကိမ္ေတြ႔ဆံုၿပီးေနာက္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီမွ အလံနီကြန္ျမဴနစ္ ပါတီႏွင့္ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးပြဲကို ရပ္စဲေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။ ထို႔ေနာက္ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီႏွင့္ ၈ ၾကိမ္ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး ေနာက္တြင္ေတာ္လွန္ေရးေကာ္စီဘက္က အပစ္အခတ္ရဲစဲေရးႏွင့္ အပစ္ရပ္ထားစဥ္ စည္းရံုးေရးလုပ္ငန္းအားလံုးရပ္ဆိုင္းထားရ မယ္လို႔ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။ ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးေကာင္စီ(ေကအိုင္စီ)၊ ေကအန္ယူ၊ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ၊ ကရင္နီအမ်ဳိးသားတိုး တက္ေရးပါတီ အစရွိသည့္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ေတြဆံုညွိႏႈိင္းခဲ့ေသာ္လည္း ေျပလည္ေအာင္ညွိႏႈိင္းႏိုင္ခဲ့ျခင္းမရွိတဲ့အတြက္ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးမရခဲ့တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလိုၿငိမ္းခ်မ္းေရးမရခဲ့ျခ င္း၏ အဓိက အခ်က္အျဖစ္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီက ၿငိ မ္းခ်မ္းေရးအစစ္အမွန္ရလို ခဲ့မႈမရွိျခင္းေၾက ာ င့္ျဖစ္တယ္လို႔ မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီအေနနဲ႔ မတူညီတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ ေတြ အေပၚမွာ သေဘာထား ႀကီးႀကီးမ ထားပဲ သူတို႔လိုခ်င္တဲ့ အခ်က္အလက္ ေတြရေအာင္ ေသြးခြဲေခ်ာ့ ေမာ့တာ၊ ဖ်ား ေယာင္းေသြးေဆာင္တာေတြေၾကာင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးမရခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္။ အဲဒီ့ေနာက္မွာေတာ့ ျပည္တြင္းစစ္ကို အေၾကာင္းျပၿပီး စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို တည္ ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပံုကို အာဏာသိမ္း ၿပီးတဲ့ေနာက္မွာေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔ဟာ အရင္ေသြးခြဲေခ်ာ့ေမာ့တဲ့နည္းလမ္း ကိုပဲဗ်ဴဟာေျပာင္းၿပီးသံုးခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၉၊ မတ္ ၁၄ရက္မွစတင္ၿပီး ဗ.က.ပ ႏွင့္တပ္ေပါင္း စုဖြဲ႔ထားသည့္ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔မ်ား မွစတင္ပုန္ကန္ကာ ကိုးကန္႔တပ္ဖြဲ႔မ်ားက နဝတ နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးၿပီးေနာက္ ကိုးကန္႔ အဖြဲ႔ေတြက အထူးေဒသ(၁) အျဖစ္တရားဝင္ ရရွိခဲ့သလို စီးပြားေရး လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြကို လည္းရယူခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ့ ေနာက္ေတာ့ ဝ တပ္ဖြဲ႔ေတြရဲ႕ ပုန္ကုန္မႈကို ရင္ဆိုင္ရၿပီး ဗကပၿပိဳကြဲခဲ့ရပါတယ္။ ဝတပ္ဖြဲ႔ေတြဟာ နဝတအစိုးရနဲ႔ အျပန္အလွ န္သေဘာတူ ညီခ်က္ရရွိခဲ့ၿပီး 'ဝ' အထူး ေဒသအျဖစ္ ထူေထာင္ခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။
၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပံုအား စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္းၿဖိဳခြင္းလိုက္တဲ့အခါမွာ ေက်ာင္းသားအမ်ားစုဟာ ေတာတြင္းကို လက္နက္ကိုင္ဖို႔အတြက္ ေရာက္ရွိခဲ့ ပါတယ္။ ေရာက္လာတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြထဲ ကမွ အမ်ားစုဟာ ေကအန္ယူ ထိမ္းခ်ဳပ္တဲ့ ေဒသ၊မာနယ္ပေလာမွာ အေျခခ်ၿပီး ေက်ာင္းသားတပ္မေတာ္ကို ထူေထာင္ခဲ့ ပါတယ္။ အဲဒီ့ေနာက္ေတာ့ မာနယ္ပေလာ ဟာ လက္နက္ကိုင္ဒီမိုကေရစီဘက္ေတာ္သားေတြရဲ႕ ဗဟိုခ်က္မျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေကအန္ယူဟာ စစ္ အစိုးရ ရဲ႕ ရန္သူေတာ္ နံပါတ္(၁)ျဖစ္လာၿပီး ဗိုလ္ ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔ဦးေဆာင္တဲ့ ၿငိမ္းအဖြဲ႔ေတြ ဟာ အျခားတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြကို မိမိလက္နက္မိမိကိုင္ ထား၊ ကိုယ့္နယ္ေျမ ကိုထိမ္းထား၊ေဒသဖြ႔ံၿဖိဳး ေရးကိုလက္တြဲ လုပ္မယ္၊ ႏိုင္ငံေရးအရေဆြး ေႏြးတာေတြ ကိုေတာ့ ေရြးေကာက္တင္ ေျမွာက္ ထားတဲ့ အစိုးရတက္လာခ်ိန္မွ ေဆြးေႏြး မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ အရယူၿပီး စီးပြားေရးလုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြေပးကာ အပစ္ အခတ္ရပ္ စဲခဲ့ေပမဲ့ ေကအန္ယူ ဘက္မွာေတာ့ ဗုဒၶဘာသာကိုးကြယ္တဲ့ ကရင္လူမ်ဳိးေတြနဲ႔ ခရစ္ယန္ကိုးကြယ္တဲ့ ကရင္လူမ်ဳိးၾကား သပ္လွ်ိဳကာ ေသြးခြဲ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၿမိဳင္ႀကီးငူ ဆရာေတာ္ ကိုအေၾကာင္းျပဳၿပီး KNUနဲ႔ DKBA ဆိုၿပီး ကရင္တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ ၂ ဖြဲ႔ကြဲ ရပါတယ္။ ၁၉၉၄ ခုမွာ KIA (ကခ်င္လြတ္ ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္)က နဝတအစိုးရနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ နဝတအစိုးရအေနနဲ႔ ေျခမႈန္းစရာလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းဆိုတာ ေကအန္ယူ တစ္ဖြဲ႔ပဲက်န္ေတာ့တဲ့ အေျခအေနကို ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၉၉၅၊ ဇန္နဝါရီလဆန္းမွာ မာနယ္ပေလာ က်ခဲ့ရပါတယ္။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီရဲ႕ အေမြခံ နဝတအစိုးရဟာ သူတို႔ကို လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္သူေတြကို တစ္စစီ ၿဖိဳခြဲလိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အဲဒီ့အခ်ိန္ကေရးထိုးခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လက္မွတ္ဟာ အစစ္အမွန္မဟုတ္တဲ့ အေၾကာင္းကို ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီး ေနာက္တစ္ေန႔ မွာ DKBA နဲ႔ အစိုးရ တိုက္ပဲြျဖစ္ပြားတာက ျပန္လည္ စတင္ခဲ့ ပါတယ္။ အဲဒီ့ေနာက္ေတာ့ ၂ဝ၁၁ ခုႏွစ္မွာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ကခ်င္စစ္ပြဲေတြကေန ဒီေန႔အထိျဖစ္ပြားေနတဲ့ စစ္ပြဲေတြက သက္ေသခံပါတယ္။ ဒီေန႔အခ်ိန္မွာေတာ့ အစိုးရဘက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ ေတြကို လုပ္ေဆာင္ေနေပမဲ့ တိုင္းရင္းသား အဖြဲ႔ေတြကေရာ၊ ျပည္သူလူထုကပါ သံသယနဲ႔ေစာင့္ၾကည့္ ေနတာပါ။
လက္ေတြ႕မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဆြးေႏြးၾကတဲ့အခါ အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔ေရာ ၊ႏိုင္ငံေရးအရ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျပႆနာေတြအ ေပၚမွာ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္းမႈေရာ လုပ္မွသာ ေရရွည္တည္တံတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိုရမွာျဖစ္ ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားေျပာၾကတဲ့အခါမွာ အင္အားႀကီးသူက မိမိအသာရေရးကို ဦးမတည္ပဲ မိမိသေဘာထားႀကီးေၾကာင္းနဲ႔ အမွန္တကယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုခ်င္ တယ္ဆိုတာျပသႏိုင္ရင္ေတာ့ မရႏိုင္ဘူးလို႔ထင္ ေနတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအရသာကိုျပည္သူေတြ ခံစားလာရမွာျဖစ္ပါတယ္။
မွားယြင္းခဲ့တဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ သယံဇာတေတြ အမ်ားအျပားထြက္ရွိတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အဆင္းရဲဆံုး၊ က်ရႈံးစာရင္း ဝင္ႏိုင္ငံျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ႏွစ္ရွည္လမ်ား စကားလံုးက်ည္ဆံေတြနဲ႔ အျငင္းပြား ေနၾကမဲ့အစား အားလံုးလက္ခံယံုၾကည္ႏိုင္တဲ့ အေျခခံဥပေဒတစ္ခုအေပၚမွာ အာဏာကို အညီအမွ်ခြဲေဝႏိုင္ရင္၊ သယံဇာတကို အားလံုး ခြဲေဝသံုးစြဲႏိုင္ၾကမယ္ဆိုရင္ ဘာျဖစ္လို႔ သာယာဝေျပာတဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ခု မျဖစ္ေပၚရမွာလဲ။ တကယ္ကိုၿငိမ္းခ်မ္းလိုတယ္ဆိုရင္ေတာ့ အားႀကီးသူဘက္က သေဘာထားႀကီးမႈ ကိုျပသရင္း၊ အင္အား နည္းသူက နားလည္သေဘာေပါက္မႈကိုျပသခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ တစ္ေန႔မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာကို လက္ဝယ္ပိုင္ပိုင္ ခံစားႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္။
ခင္ၿငိမ္းသစ္