အႏၲရာယ္ၾကားက ေရႊဝါေရာင္ သတင္းသမားနဲ႔ ေတြ႔ဆံုျခင္း

သံဃာေတာ္မ်ား ဦးေဆာင္သည့္ ၂၀၀၇ စက္တင္ဘာ ေရႊဝါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးသည္ ယခုႏွစ္တြင္ ၆ ႏွစ္တင္းတင္း ျပည့္ၿပီ ျဖစ္သည္။ ထိုေတာ္လွန္ေရးသည္ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံ မ်ားသာမက ကမၻာ့ႏုိင္ငံမ်ား၏ စိတ္၀င္စားမႈကိုပါ ရရွိခဲ့သည္။ သတင္းမီဒီယာႏွင့္ နည္းပညာမ်ား အားေကာင္းမႈတို႔ေၾကာင့္ ၈ ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံုထက္ ကမၻာေက်ာ္ခဲ့သည္၊ ကမၻာကသိခဲ့သည္။

ယင္းကာလတြင္ သတင္းမီဒီယာမ်ား အားေကာင္းေနသည္ ဆိုေသာ္လည္း သတင္းသမား ဦးေရမ်ားၿပီး ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီး ႒ာန၏ စာေပစိစစ္ေရး ေလာင္းရိပ္ေအာင္တြင္ အပင္မသန္ခဲ့ရသည့္ ကာလျဖစ္သည္။ ျပည္တြင္းျပည္ပ သတင္းေထာက္ မ်ားသည္ သာမန္အခ်ိန္ ကာလမ်ိဳး၌ပင္ ကင္မရာကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း လြယ္လွ်က္ သြားလာ၍ အဆင္မေျပႏုိင္ေသာ အခ်ိန္ျဖစ္သည္။

ျပည္တြင္း သတင္းသမားမ်ားသည္ ၂၀၀၇ စက္တင္ဘာ ေတာ္လွန္ေရး ကာလအတြင္း သတင္းမ်ားကို မ်က္စိျဖင့္ျမင္သည္၊ နားျဖင့္ၾကားသည္၊ ကိုယ္ေတြ႔ႀကံဳသည္။ သို႔ေသာ္ စာမ်က္ႏွာေပၚသို႔ တင္ခြင့္မရွိခဲ့။ ျပည္တြင္း သတင္း႒ာနမ်ား၊ ဂ်ာနယ္မ်ားတြင္ စက္တင္ဘာ အေရးအခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ သတင္းတိုသတင္းစ တပုဒ္မွ်ပင္ ေဖာ္ျပခြင့္မရခဲ့ေပ။

ထိုကာလတြင္ အမွန္တရားကို ကမၻာက ျမင္ေတြ႔ႏုိင္ေအာင္ တာ၀န္ေက်ခဲ့ေသာ သတင္းသမားမ်ား ရွိခဲ့ၾကသည္။ မိမိတို႔ လခယူ အလုပ္လုပ္ ေနသည့္ သတင္း႒ာနမ်ားတြင္ ေရးသားခြင့္ မရႏိုင္သည့္ သတင္းမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ေရးသား တင္ဆက္ခြင့္ရသည့္ ျပည္ပ သတင္း႒ာနမ်ားသို႔ ေပးပို႔ၾကသည္။

ထိုကာလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ႏုိင္ငံျခား သတင္း႒ာနမ်ားမွ သတင္းေထာက္ အမ်ားအျပားလည္း ၀င္ေရာက္လာသည္၊ သတင္း ယူၾကသည္။ ထိုသတင္းေထာက္မ်ားအနက္ ဂ်ပန္သတင္းေထာက္ တဦးျဖစ္သည့္ Kenji Nagai ကို စစ္သားတဦးက အနီးကပ္ ပစ္သတ္ေနသည့္ ဓာတ္ပံုကို အမိအရ ႐ုိက္ကူးခဲ့သူ ရုိက္တာ သတင္းဌာနမွ သတင္းေထာက္သည္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္အတြက္ ပူလစ္ဇာ ဓာတ္ပံုဆု ရရွိသည္။ http://www.pulitzer.org/citation/2008-Breaking-News-Photography

ထို႔အတူ Burma VJ အဖြဲ႔၏ Suffrom အမည္ရွိ သတင္းမွတ္တမ္း ရုပ္ရွင္ကားသည္လည္း ေအာ္စကာဆု ဆန္ခါတင္ စာရင္း ၂ ခုအနက္ တခုအပါအ၀င္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုမွတ္တမ္း ဗီဒီယိုတြင္လည္း Kenji Nagai ကို စစ္သားတဦးက အနီးကပ္ ပစ္သတ္ ေနသည့္ မွတ္တမ္းရုပ္သံ ဖိုင္တခ်ိဳ႕လည္း ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ေရႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးသည္ ႏိုင္ငံျခား သတင္းေထာက္တဦး အသတ္ခံခဲ့ရသည့္ ျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ကမၻာ့ သတင္း႒ာနမ်ားႏွင့္ ပရိသတ္မ်ားအၾကား ပို၍ အာရံုစိုက္စရာ ျဖစ္ခဲ့သည္။

အထက္ပါ ေအာ္စကာဆု ဆန္ခါတင္ စာရင္း ဝင္ခဲ့သည့္ မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ကို ရုိက္ကူးခဲ့သူမ်ားအနက္ တဦးျဖစ္သည့္ DVB မီဒီယာမွ ဗီဒီယိုသတင္းေထာက္ ကိုရန္ႏိုင္ကို ဧရာဝတီသတင္းေထာက္ ျမတ္စုမြန္က ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းထားပါသည္။

ေမး။ ။ ၂၀၀၇ စက္တင္ဘာ ေတာ္လွန္ေရးမွာ သတင္းေထာက္ေတြ သတင္းယူခဲ့ရတဲ့ အေျခအေနကို ေျပာျပေပးပါဦး။

ေျဖ။ ။ အဲဒီကာလတုန္းက သတင္းေထာက္ေတြ သတင္းယူရတဲ့ အေျခအေနက က်ေနာ္တို႔ေတြက ရုပ္သံ႒ာနက ျဖစ္တဲ့ အတြက္ က်န္တဲ့ လူေတြထက္ အခက္အခဲပို ေတြ႔ခဲ့တယ္။ အဲဒီကာလ အေနအထားအရ ကင္မရာ ေတြ႔ရင္ကို အနည္းဆံုး ေထာင္ဒဏ္ ၅ ႏွစ္နဲ႔ ၁၀ ႏွစ္အၾကားမွာ ရွိေနတဲ့ အခ်ိန္ဆိုေတာ့။

ေမး။ ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သတင္းေထာက္ လုပ္သက္ ဘယ္ေလာက္ရွိၿပီလဲ။

ေျဖ။ ။ ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ျဖတ္သန္းလာခဲ့တဲ့ အေတြ႔အႀကံဳကို နည္းနည္း ေျပာခ်င္ပါတယ္။ က်ေနာ္က အဲဒီအခ်ိန္မွာ သတင္းေထာက္ လုပ္သက္ ဘယ္ေလာက္မွ မရွိေသးပါဘူး။ က်ေနာ္ ၁၉၈၉ ကေန ၁၉၉၉ အထိ ေထာင္ထဲမွာ ေနရတယ္။ က်ေနာ္ ျပန္ထြက္လာေတာ့ ဓာတ္ပံုေတြရိုက္တယ္၊ အလွဴေတြ၊ မဂၤလာေဆာင္ေတြမွာ ရိုက္တဲ့ ရိုးရိုး ဓာတ္ပံုဆရာ။ ၂၀၀၆ ေလာက္မွာ Burma VJ မွာ လုပ္ေနတဲ့ ကိုမ်ိဳးမင္းႏိုင္က လာဆက္သြယ္တယ္။ အဲဒီမွာ ရုပ္သံ ကင္မရာေလး ေပးတယ္။ စိတ္ထဲမွာ တင္ျပခ်င္တာေလးေတြ ရိုက္ေပးပါဆိုၿပီး က်ေနာ့္ကို ေျပာတယ္။ ၂၀၀၆ မွာ က်ေနာ့္ဆီကို ဗီဒီယိုကင္မရာေလး ေရာက္လာ တယ္။ အဲဒီကေန စၿပီး သတင္းေထာက္ ေလာကထဲကို ေရာက္လာတာေပါ့။ က်ေနာ္က ဘာေၾကာင့္ ဒီအလုပ္ကို လုပ္ျဖစ္လဲ ဆိုေတာ့ ၈၈ တုန္းက က်ေနာ္တို႔ပါ၀င္လႈပ္ရွားခဲ့ၿပီး ျပန္ထြက္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ျဖစ္စဥ္ေတြ အကုန္လံုးက အတိုက္အခံ ေတြဆီမွာ ဓာတ္ပံုေတြလည္း မရွိဘူး၊ ဗီဒီယိုေတြလည္း မရွိဘူး။ မရွိေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ျပန္ၿပီး ေလ့လာခ်င္တဲ့အခါ၊ သံုးသပ္ခ်င္တဲ့အခါ၊ ျပန္ၾကည့္ခ်င္တဲ့အခါ ၾကည့္စရာမရွိဘူး။ ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာ ဗီဒီယုိ ကင္မရာေရာက္လာေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ငါမွတ္တမ္း ယူရမယ္ ဆိုတဲ့ အသိနဲ႔ပဲ ေတာက္ေလွ်ာက္ လုပ္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီမွာ ေနရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ရိုက္ျဖစ္ တာေပါ့။

အဲဒီ အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္ ျမန္မာျပည္က လူေနမႈဘ၀ေတြ၊ ေတြ႔ေနရတဲ့ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရုပ္သံရိုက္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ယိုးဒယားဘက္က ရံုးကို ပို႔ေပးရတယ္။ အဲဒီကာလက ေျမေအာက္ လႈပ္ရွားတဲ့ ကာလဆိုေတာ့ က်ေနာ္နဲ႔ ဆက္သြယ္တဲ့ လူကို တေယာက္ခ်င္းစီပဲ သိခြင့္ရွိတယ္။ ၂၀၀၇ အထိ လစာမရွိဘူး၊ ကားခမရွိဘူး၊ ကိုယ့္စိတ္ဓာတ္နဲ႔ကိုယ္ ဒီအလုပ္ကို လုပ္ေနၾကတယ္။ တခါတေလမွာ လိုအပ္ရင္ ဟိုဘက္ (ထိုင္းဘက္) ကေနၿပီးေတာ့ လမ္းစရိတ္အေနနဲ႔ ၁ ေသာင္းပို႔ေပးရင္ ပို႔တယ္၊ ၁ ေသာင္းခြဲ၊ ႏွစ္ေသာင္းေပါ့။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ေပးတာေတာ့ ရွိတာေပါ့။

အဲဒီလို လုပ္လာတာကေန စက္တင္ဘာ ၁၈ ရက္ေန႔ လမ္းေလွ်ာက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္ ရန္ကုန္မွာမရွိဘူး၊ ေတာကို ေရာက္ေနတယ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္နဲ႔ ဆက္သြယ္ထားတဲ့ သူက က်ေနာ့္ကို ၿမိဳ႕ေပၚ တက္လာဖို႔ လုိေနၿပီဆိုၿပီး လွမ္းေခၚတယ္။ ၂၆ ရက္ေန႔က ေၾကးသြန္းဘုရား ႀကီးေရွ႕မွာ သံဃာေတာ္ေတြ ၀တ္ျပဳဆုေတာင္းတဲ့ သူေတြကို စၿဖိဳခြဲတဲ့ေနရာမွာ ရိုက္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က က်ေနာ္ ဘုရားရင္ျပင္ေပၚမွာ ပိတ္မိေနတယ္။ အဲဒီ ကာလကလည္း ကင္မရာျမင္လို႔မရတဲ့ ကာလဆိုေတာ့ ကင္မရာကို ႂကြပ္ႂကြပ္အိတ္ေလးေတြနဲ႔ ထည့္ကိုင္ရတယ္။ ႂကြပ္ႂကြပ္အိတ္ကို အေပါက္ေဖာက္၊ Lans ေလး အျပင္ထုတ္ၿပီး ကိုယ္ရိုက္ခ်င္တဲ့ ေနရာကို နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ ရိုက္ရတယ္။ မွန္းၿပီးရိုက္ရတယ္။ အားသာခ်က္က ကင္မရာနဲ႔ ၁ ႏွစ္ခြဲေလာက္ ေလ့က်င့္ထားတဲ့အတြက္ ကင္မရာရဲ႕ Lans နဲ႔ ကိုယ္လိုခ်င္တ့ဲ အေနအထားနဲ႔ မွန္းမိတယ္။

က်ေနာ္ ဘုရားရင္ျပင္ေပၚမွာ ပိတ္မိေနတ့ဲအခ်ိန္မွာ ဘုရားေပၚက လူေတြအားလံုးကို ရွင္းထားၿပီ။ သူတို႔ ၿဖိဳခြဲမႈ စတင္ေတာ့မယ့္ အခ်ိန္မွာ ရွင္းလိုက္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေဂါပကေတြ ထဲမွာလည္း စစ္အစိုးရကေန ထည့္ထားတဲ့ လူေတြရွိတယ္။ အဲဒါကို ဘုရားေပၚမွာ ဓာတ္ပံုရိုက္ ေနတဲ့ မိတ္ေဆြတေယာက္က ေျပာျပတယ္ “ခင္ဗ်ား ဒီမွာေနလို႔မရဘူး၊ ေအာက္ဆင္းခ်င္ဆင္း၊ မဆင္းရင္ အေပၚတက္ေနမွ ရမယ္” ဆိုၿပီး တန္ေဆာင္းေတြ အေပၚဘက္က ဘံုဆင့္ေတြကို တက္လို႔ရတဲ့ေနရာကို ေခၚသြားၿပီး လိုက္တက္တယ္။ ၂ ဆင့္ေလာက္ တက္လိုက္ရေတာ့ က်ေနာ္က အေပၚစီး ျမင္ကြင္း ရသြားတာေပါ့။

ေမး။ ။ ဘုရားေပၚကေန အေရွ႕ဘက္မုခ္ကို လွမ္းျမင္ေနရတာလား။

ေျဖ။ ။ ေတာ္ေတာ္ႀကီး ေ၀းေပမယ့္ လွမ္းျမင္ေနရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေအာက္လည္း ဆင္းလို႔မရ၊ ဘယ္မွလည္း သြားလို႔ မရဘူး ဆိုၿပီးေတာ့ အဲဒီအေပၚကပဲ ထုိင္ၿပီးေတာ့ ရိုက္ခဲ့ရတယ္။ မီးခိုးဗံုး ပစ္တဲ့ဟာေတြ၊ သံဃာေတြကို ဆြဲတင္သြားတာ၊ လူေတြကို ကားေပၚအတင္း ဆြဲတင္သြားတဲ့ဟာေတြ ေတာက္ေလွ်ာက္ ျမင္ေနရတယ္။ ေဒၚမာမာေအးဆိုတဲ့ သံဃာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သီခ်င္းေတြထဲမွာ အရုပ္ျပခဲ့တဲ့ ဟာေတြကို က်ေနာ္ ရိုက္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ မီးေလာင္ဗံုး ပစ္လိုက္ေတာ့ ျပန္႔သြားတာေတြ၊ ကိုရင္ေတြက ခဲနဲ႔ ျပန္ပစ္တာေတြ ရခဲ့တယ္။ အဲဒါကို အေပၚကေန ရိုက္ရင္းနဲ႔ ဒီအတုိင္းေတာ့ ေနလို႔မရေတာ့ဘူး၊ ဆင္းမွရမယ္ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္ တေယာက္တည္းလည္း ဆင္းလို႔မရဘူး။ အေပၚမွာ ၄၊ ၅ ေယာက္ေလာက္ ရွိတယ္။ ကင္မရာ သမား ႏွစ္ေယာက္နဲ႔ က်ေနာ့္ကို လိုက္ပို႔တဲ့ ဓာတ္ပံုဆရာ တေယာက္။ ေဂါပဂ လူႀကီးတေယာက္က ေတြ႔သြားၿပီး ေမာင္းခ်တယ္။

ေမး။ ။ အဲဒီေန႔မွာ တျခား သတင္းေထာက္ေတြကိုေရာ ေတြ႔လား။ သူတို႔ေရာ ဘယ္လို လႈပ္ရွားေနတာ ေတြ႔ရသလဲ။

ေျဖ။ ။ တျခား သတင္းေထာက္ေတြလည္း အဲဒီလိုပဲ။ ဗီဒီယို သတင္းေထာက္က က်ေနာ္ တေယာက္တည္း မဟုတ္ဘူး။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းထဲမွာ ေနေနတဲ့သူေတြ ရွိတယ္၊ လမ္းထဲမွာ သာမန္လူေတြလိုပဲ လမ္းေလွ်ာက္ေနတဲ့ သူေတြ ရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ တေယာက္နဲ႔တေယာက္ မသိၾကဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကင္မရာ ကိုင္ထားတာနဲ႔ ဒီလူက ကိုယ့္လူပဲ ဆိုတာသိတယ္။ အဲဒီကာလက ဘယ္သတင္းေထာက္မွ ဗီဒီယုိကင္မရာ မကိုင္ၾကဘူး။ ကိုင္ရင္ အႏၱရာယ္ ရွိတာကိုး။

အဲဒီကေန ၿမိဳ႕ထဲေရာက္ေတာ့ ဖေရဇာ မီးပြဳိင့္မွာ ေရာ္ဘာ က်ည္ဆံနဲ႔ပစ္တယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ က်ည္ဆံ အစစ္နဲ႔ ပစ္သြားတယ္။ လူကူး ခံုးေက်ာ္ တံတားေဘးက သံေၾကာ္ျငာတိုင္ႀကီးမွာ က်ည္ဆံရာ ရွိတယ္၊ အဲဒီက်ည္ဆံရာကို က်ေနာ္ရိုက္ခဲ့တယ္။ ညဘက္ သတင္းမွာ ေၾကညာေတာ့ ေရာ္ဘာ က်ည္ဆံနဲ႔ပစ္တယ္လို႔ ေၾကညာတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ေရာ္ဘာ က်ည္ဆံ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာကို ျပန္သက္ေသ ျပႏိုင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာ အမ်ိဳးသမီး တေယာက္ထိတယ္၊ က်ေနာ္ မမီလိုက္ဘူး။

အဲဒီကေန က်ေနာ္မိုးမိသြားၿပီး သူငယ္ခ်င္းအိမ္ကို၀င္ၿပီး ကင္မရာဖြင့္လုိက္ေတာ့ ကင္မရာေရစိုေနၿပီ။ အဲဒီတုန္းက တိပ္ကင္မရာေတြ ဆိုေတာ့ ေရေငြ႕ ရိုက္လိုက္တာနဲ႔ တိပ္ကင္မရာေတြက မလည္ေတာ့ဘူး။ ဘာလုပ္ရမယ္မွန္း မသိဘူး။ ဘယ္လို လုပ္ရမယ္မွန္း မသိေတာ့ အိုးထဲကို အုတ္နီခဲထည့္၊ အုတ္ခဲေပၚ ကင္မရာတင္ၿပီး အိုးကိုအပူေပးၿပီးေတာ့ ကင္မရာ မီးကင္ရတယ္ (ရယ္လွ်က္) အဲဒီလုိနဲ႔ အဲဒီေန႔ညက ရသြားေရာ။

ေနာက္တေန႔ မနက္က်ေတာ့ မဂၢင္ေက်ာင္းမွာ ၀င္စီးၿပီးၿပီေလ။ အဲဒီကို သြားရရင္ ေကာင္းမလား ဆိုၿပီး ဖုန္းနဲ႔ လွမ္းေမး ၾကည့္လုိက္ေတာ့ အဲဒီမွာ ကင္မရာသမား ၄၊ ၅ ေယာက္ေလာက္ ရွိတယ္။ ၿမိဳ႕ထဲသြား ဆိုလို႔ က်ေနာ္ ၿမိဳ႕ထဲဘက္ကို ဆက္ တက္လာတယ္။ ၿမိဳ႕ထဲကို က်ေနာ္ အေစာႀကီး ေရာက္ေနတယ္။ အဲဒီမွာ ဖေရဇာ ပိြဳင့္ရဲ႕ ျမင္ကြင္းထဲကို ဘုန္းႀကီးတပါး စေရာက္ လာတယ္။ လမ္းက လူေတြ ရွင္းေနတယ္။ ဘာကားမွ မရွိဘူး။ တခါတေလေတာ့ ကားတစီးစ၊ ႏွစ္စီးစ ျဖတ္သြားတယ္။ မနက္ ၁၀ နာရီ ၀န္းက်င္ေလာက္ရွိမယ္၊ ဘုန္းႀကီးတပါး ေရာက္လာတယ္၊ ဘုရားပံုေတာ္ပါတယ္၊ ေရသန္႔ဘူး ပါတယ္၊ ဖေယာင္းတိုင္နဲ႔ အေမႊးတိုင္ ထြန္းတယ္။ ေနာက္တခါ မဇၥ်ိမလိႈင္းက ကိုရဲလြင္ ေရာက္လာတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေရွ႕ဆင့္ေနာက္ဆင့္ပဲ လူေတြ တစုၿပီးတစု ထပ္ေရာက္လာတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ စစ္တပ္ဘက္က ေနရာယူၿပီး ေနၿပီ။ သူတို႔က ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမ ေဘးမွာ ကားေတြနဲ႔ အဆင္သင့္ ရွိေနၿပီးသား။ လူနည္းနည္း မ်ားလာေရာ ဆူးေလလမ္းမကို ကန္႔လန္႔ျဖတ္ၿပီး ႀကိဳးတန္းလိုက္တယ္။ လူေတြကလည္း တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ စုလာတယ္။

မေန႔တုန္းက ေရႊတိဂံု ဘက္မွာလည္း ၿဖိဳတယ္၊ ညတုန္း ကလည္း မဂၢင္ ေက်ာင္းကို ၀င္စီးၿပီးသြားၿပီ ဆိုေတာ့ လူေတြက ၿမိဳ႕ထဲကိုလာတယ္။ လူေတာ္ေတာ္ မ်ားလာေတာ့ စစ္တပ္က ႏွစ္တန္း တန္းလိုက္တယ္၊ အစုလိုက္ အတန္းလုိက္ေပါ့။ စစ္ေရးပံုစံ ျပင္ၿပီး ေနရာယူထားတယ္။ တဘက္ကလည္း ကုန္သည္ႀကီးမ်ား ဟိုတယ္ဘက္က ခ်ီတက္လာတဲ့ လူငယ္ေတြ ေတာ္ေတာ္ မ်ားလာတယ္။ ေဒါင္းအလံ ေထာင္တယ္။ က်ေနာ္က အဲဒီအခ်ိန္မွာ တခ်ိန္လံုး ရွိေနတယ္။ လူမ်ားလာၿပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံျခားသားေတြ ေရာက္လာတယ္။ က်ေနာ္ မွတ္မိတာဆိုရင္ ကိုရီးယားက ရုပ္သံ႒ာန တခု ေရာက္လာတယ္။ သတင္း တင္ျပတာကို ကင္မရာသမားက တခါတည္း ရိုက္ယူသြားတယ္။

သူတို႔နဲ႔ ေရွ႕ဆင့္ ေနာက္ဆင့္ ေရာက္လာတာက Kenji Nagai ပဲ။ အဲဒီတုန္းက ဂ်ပန္လို႔ သူ႔ကို သိပ္မထင္လိုက္ဘူး။ တိုးရစ္ တေယာက္ ႀကံဳလို႔၀င္ၾကည့္တယ္ လို႔ပဲ သိတာ။ ၃၃ လမ္း ဘက္မွာေရာ၊ ပန္းၿခံဘက္မွာေရာ လူေတြက ေတာ္ေတာ္ မ်ားေနၿပီ။ ကုန္သည္ႀကီးမ်ား ဟိုတယ္ ဘက္မွာလည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားေနၿပီ။ ေက်ာင္းသား အရြယ္ေတြက ေတာ္ေတာ္မ်ားတယ္။ က်ေနာ္ ေမးၾကည့္ေတာ့ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားေတြ မ်ားတယ္။

ေမး။ ။ ဂ်ပန္သတင္းေထာက္ Kenji Nagai အပစ္ခံခဲ့ရတဲ့ ပံုစံကို ေျပာျပပါဦး။

ေျဖ။ ။ Kenji Nagai က်သြားတဲ့ ပံုစံကေတာ့ သူ႔ကို က်ေနာ္စၿပီး ေတြ႔တဲ့အခ်ိန္မွာ သူက ေစာေစာက သံဃာေတာ္ေတြနဲ႔ လူေတြထုိင္ၿပီး ေမတၱာသုတ္ ရြတ္ေနၾကတဲ့အခ်ိန္မွာ သူက တေယာက္ခ်င္းစီကို လိုက္ရိုက္ေနတယ္၊ ၿပီးေတာ့မွ လံုၿခံဳေရး က်ေနတဲ့ စစ္သားေတြဆီကို သူသြားတယ္။ သြားၿပီးေတာ့မွ တေယာက္ခ်င္းစီကို မွတ္တမ္းယူတယ္။ အဲဒီလို ယူေနတဲ့အခ်ိန္မွာ က်ေနာ့စိတ္ထဲမွာ ဒီလူေတာ့ ေသေတာ့မွာပဲဆိုၿပီး ေတြးမိတယ္။ ပါးစပ္က အသံထြက္ေျပာမိလို႔ က်ေနာ့္ ဗီဒီယို တိပ္ထဲ မွာလည္း အဲဒီအသံ ပါသြားတယ္။ ပါသြားလို႔ Kenji Nagai ရဲ႕ ဂ်ပန္သတင္း႒ာနက က်ေနာ့္ကို ေမးတယ္။ ခင္ဗ်ားဘာလို႔ အဲဒီလို ေျပာႏိုင္သလဲဆိုၿပီး ေမးတယ္။ သူတို႔ေမးတဲ့ သေဘာက က်ေနာ့္ကို တပ္နဲ႔ ပတ္သက္ေနသလား ဆိုၿပီး ေမးတာ။ က်ေနာ္က ျပန္ေျဖတယ္။ က်ေနာ္က ၈၈ ကို ျဖတ္သန္းလာခဲ့ေတာ့ စိတ္ထဲမွာက ဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဒီလိုျဖစ္လာရင္ ဒီလို လူမ်ိဳးေတြက ပထမဆံုး အၿဖိဳခဲြ ခံရတာပဲလို႔။

ေမး။ ။ သူလႈပ္ရွားေနတာကို ဘယ္ကေန လွမ္းျမင္ေနရတာလဲ။ အဲဒီခ်ိန္မွာ ဘယ္ေနရာမွာ ရွိေနတာလဲ။

ေျဖ။ ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ တေနရာတည္းမွာ မဟုတ္ဘူး။ တံတားေပၚ တက္လိုက္၊ ေအာက္ဆင္းလိုက္ လုပ္ေနတယ္။ အဲဒီတုန္းက ဆူးေလ လူကူး ခံုးေက်ာ္သစ္ သားတံတားႀကီးက ေက်ာက္တံတား ရဲစခန္းဘက္ကေန တက္လို႔ရတယ္။ ဟိုဘက္က ဆင္းတဲ့လမ္းမွာက ေလွကားေတြ ပ်က္ေနတယ္။ သူ အပစ္ ခံရတဲ့ ေနရာနားမွာက လူထုက အမ်ားဆံုးပဲ။ အေနာ္ရထာနဲ႔ ဆူးေလဘုရားလမ္း ေထာင့္တည့္တည့္ေပါ့။ အဲဒီေထာင့္ ကေန သူရိုက္ေနတဲ့ စစ္သားကိုေရာ၊ သူ႔ကိုေရာ ေတာက္ေလွ်ာက္ ရိုက္ျဖစ္ေနတယ္။ သူက ဒီဘက္လာလိုက္၊ ဟိုဘက္သြားလုိက္ သူရိုက္ ခ်င္တာေတြ ရိုက္လုိက္ လုပ္ေနတာ။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ့္စိတ္ထဲမွာ ထင္လိုက္တာက ဒီလူေတာ့ ေသေတာ့မွာပဲလို႔။

အဲဒီ အေျခအေနမွာ အရင္ရက္ေတြက လိုက္ေနတဲ့ ပရိသတ္ေတြက တျခားေနရာလည္း သြားစရာမရွိေတာ့ ဒီမွာ လာၿပီး စုေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ၿဖိဳခြဲဖို႔ လာတာက ကုန္သည္ႀကီးမ်ား ဟိုတယ္ဘက္က စစ္ကားေတြ၊ အရွိန္နဲ႔ ေမာင္း၀င္လာတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ လူေတြလည္း ေဘးကို အတင္းလဲၿပိဳၿပီး မတိုက္မိေအာင္ ေရွာင္ၾကတယ္။ လဲကုန္ၾကတယ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ္က တံတားေပၚကို ေရာက္ေနၿပီ။

အဲဒီမွာ ပရိသတ္ထဲက ေနၿပီးေတာ့ တေယာက္က ထဆဲလိုက္တဲ့ အသံၾကားလိုက္တယ္။ ေရသန္႔ဘူးနဲ႔ စစ္ကားကို စပစ္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ စစ္သား တေယာက္ကေန သူ႔စိတ္ကိုသူ မထိန္းႏုိင္ဘဲ ေသနတ္ကို ဆြဲၿပီး ပစ္မလို႔ လုပ္ေတာ့ ေနာက္က တေယာက္က သူ႔ကို မလုပ္နဲ႔ဆုိၿပီး လွမ္းေအာ္တယ္။ အဲဒီ ရုပ္ေတြလည္း က်ေနာ္ ရလုိက္တယ္။ က်ေနာ္ သိလိုက္တယ္။ ဒီအေျခအေနက သူတို႔ ေသခ်ာေပါက္ ၿဖိဳခြင္းေတာ့မယ္၊ ဘယ္လိုၿဖိဳခြင္းမယ္သာ မသိတာ။ အဲဒီ ကာလကေတာ့ မီဒီယာကို မီဒီယာနဲ႔ တုိက္မယ္ဆိုၿပီး ေႂကြးေၾကာ္ေနတဲ့ ကာလ။ ၿဖိဳခြင္းေတာ့မယ္ဆိုတာ က်ေနာ့္ စိတ္ထဲမွာ ထင္ေနေတာ့ လူေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတဲ့ ေနရာကို ကင္မရာ တည္ထားလိုက္တယ္။ စစ္သားေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို ၾကည့္ၿပီး ကင္မရာကို ဖြင့္ထားလိုက္တယ္။

က်ေနာ့္ေဘးမွာ ဓာတ္ပံုသတင္းေထာက္ တေယာက္ ရွိေနတယ္။ တံတားေပၚမွာ ပရိသတ္ေတြ ျပည့္ေနတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ညာသံေပးၿပီး လိုက္တဲ့ အခါ လူေတြထြက္ေျပးၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ Kenji Nagai ေဘးက စစ္သားက သူ႔ကို ေတ့ပစ္လိုက္ တာပဲ။ ေတ့ပစ္ လိုက္တာကို က်ေနာ့္ေနရာက ၾကည့္ေနေတာ့ ဇာတ္၀င္ခန္း ရိုက္သလို ျဖစ္သြားတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ အလယ္မွာ ကင္မရာက ရွိေနေတာ့ ပစ္တဲ့ဟာကို ရိုက္မိလိုက္တယ္။ ဒိုင္းကနဲဆို ပစ္လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ Kenji Nagai က တန္းလဲက်သြားတာ၊ လံုး၀မလႈပ္ ေတာ့ဘူး။ ကင္မရာက လက္ထဲမွာပဲ။ ေျမႀကီးေပၚကို ကင္မရာ က်မသြားဘူး။ သူ႔ကို တကယ္ ေလးစားေလာက္တဲ့ အေနအထားတခု ေတြ႔လိုက္ရတယ္။ လူကသာ လဲသြားတယ္၊ ကင္မရာက မက်ဘူး။ ေျမနဲ႔လည္း မရိုက္မိဘူး၊ ကင္မရာလည္း မကြဲဘူး။ သူ႔ကိုပစ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ တံတားေပၚက လူေတြက အလုအယက္ ေျပးဆင္းၾကတယ္။ က်ေနာ့္ကို ေနာက္က ၀င္တိုက္ေတာ့ ပစ္လဲသြားတယ္။ လူေတြက က်ေနာ့္ကို ၀ိုင္းနင္းၾကတယ္။ ကင္မရာကို ေပါင္ၾကားထဲကို ညႇပ္လုိက္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ပုဆိုးကိုပဲ ကင္မရာက ေတာက္ေလွ်ာက္ ရိုက္ေနတယ္။ အဲဒီအရုပ္ကို သံုးတဲ့သူေတြက အဲဒီကတ္ေလးပါ ထည့္သံံုးထား ေသးတယ္။

ဘယ္သူမွမနင္းေတာ့မွ ထၾကည့္လုိက္ေတာ့ ဘယ္သူမွ မရွိေတာ့ဘူး။ ညာဘက္မွာ ဓာတ္ပံု သတင္းေထာက္ တေယာက္ က်န္ခဲ့တယ္။ သူ႔ကို အေျခအေန ေမးေတာ့ ရေသးတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ အဲဒါနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ႏွစ္ေယာက္ ဆက္ရုိက္ေနတယ္။ ရိုက္ၿပီးလို႔ ေနာက္လည္း လွည့္ ၾကည့္လုိက္ေတာ့ သူမရွိေတာ့ဘူး။ တေယာက္တည္း က်န္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ မီးသတ္ဘက္ အျခမ္းကေန စြမ္းအားရွင္ ကားတစီး ေခၚထားတာရွိတယ္။ သူတို႔က ေလးခြနဲ႔ ပစ္တယ္။ ရဲေတြကလည္း တံတား အတက္အဆင္း လမ္းေတြမွာ ျပည့္ေနၿပီ။ အဲဒီကေန ဆင္းရင္လည္း ရဲစခန္းထဲ တန္းေရာက္မွာ။ ၿဖိဳခြဲခံရတဲ့ သူေတြ အကုန္လံုးက ကုန္သည္ႀကီးမ်ား ဟိုတယ္ဘက္ကို ေရာက္ေနၿပီ။

လက္ခုပ္တေဖာင္ေက်ာ္ေလာက္ ေျခနင္းတံတားျပားေတြ မရွိတဲ့ ေလွကား ဘက္ျခမ္းကေန ခုန္ခ်ၿပီး ကုန္သည္ႀကီးမ်ား ဟိုတယ္ဘက္ကို က်ေနာ္ ထြက္ေျပးခဲ့တယ္။

ဒီပံုကို ရလိုက္တာ က်ေနာ္သိတယ္။ က်ေနာ္ ဆက္သြယ္ရမယ့္သူဆီ ဆက္ဖို႔ကလည္း က်ေနာ့္မွာ ဖုန္းမရွိဘူး။ အင္တာနက္ ဆိုင္ေတြကလည္း အားလံုးပိတ္ထားၿပီ။ ဖုန္းပါတဲ့ ေက်ာင္းသားေလးေတြ အကူအညီေတာင္းၿပီး သူ႔ကို ေျပာျပျဖစ္တယ္၊ ႏိုင္ငံျခားသား တေယာက္ အပစ္ခံရတယ္ဆိုတာ။

ေမး။ ။ အဲဒီတုန္းက Kenji Nagai ကို သတင္းေထာက္ တေယာက္လို႔ သိလား။

ေျဖ။ ။ သတင္းေထာက္လို႔ေတာ့ ေသခ်ာမသိဘူး။ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ အားလံုးက ကင္မရာေတြ ပါေနေတာ့ သာမန္ တိုးရစ္တေယာက္ လို႔ပဲ ထင္တယ္။ ေက်ာင္းသားေလးေတြကို ျပန္ေျပာခဲ့တယ္။ သူတို႔က ျပန္ၾကည့္ခ်င္တယ္ ဆိုလို႔ သူတို႔ကိုျပတယ္။ အဲဒီမွာ ဇိုမီး ပါတီက ခ်င္းအမ်ိဳး သားတေယာက္နဲ႔ ေတြ႔တယ္။ သူက ဒီေန႔ တင္မွရမယ္ ဆိုၿပီး ေျပာတယ္။ သူ႔အကူအညီနဲ႔ ဇုိမီးပါတီ ရံုးေရာက္ေတာ့ ရံုးကလည္း ပိတ္ထားၿပီ။ အဲဒီနားမွာ အင္တာနက္ဆိုင္ မပိတ္ေသးဘူး။ မနက္ ၁၁ နာရီ ေက်ာ္ေလာက္ရွိမယ္။ လူစုတယ္၊ ပစ္တယ္၊ လိုက္ရုိက္တယ္ ဆိုတာေတြက အဲဒီ ၁ နာရီေလာက္ အေတာအတြင္းမွာ ျဖစ္သြားတာ။ အင္တာနက္ဆိုင္မွာ သူက BBC ကို စာပို႔လိုက္တယ္။ ႏိုင္ငံျခားသား တေယာက္ အပစ္ခံရတယ္ ဆိုၿပီး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အင္တာနက္ လုိင္းေတြ ျပတ္သြားတယ္။ အဲဒီမွာ သူက ၿဗိတသွ်ေကာင္စီ စာၾကည့္တိုက္ ၀င္ဆိုေတာ့ သူနဲ႔အတူ BC ကိုသြားတယ္။ အဲဒီမွာ ေတာ္ေတာ္ ၾကာသြားတယ္။ သူတို႔မွာ လိုအပ္တာေတြ မရွိဘူး။ ဒီပံုကို ေကဘယ္ႀကိဳးနဲ႔ ယူလို႔ရတယ္ ဆိုၿပီး ထိုးၾကည့္ေတာ့ စနစ္ခ်င္း မတူေတာ့ အျဖဴအမည္း ထြက္လာတယ္။ အဲဒီမွာ ေတြ႔တဲ့ အမ်ိဳးသမီးက သူ႔သူငယ္ခ်င္းပဲ ဆိုၿပီး မွတ္မိၿပီး ငိုတယ္။ အဲဒီမွာ တာ၀န္ခံ သံအမတ္လည္း ရွိေနေတာ့ မွတ္တမ္းယူေတာ့ အျဖဴနဲ႔အမည္းပဲ ရတယ္။ သူက အေခြကို ေတာင္းတယ္။ က်ေနာ္က ေပးလို႔မျဖစ္ဘူး၊ လိုခ်င္ရင္ ကူးယူဆိုၿပီး ေျပာတယ္။ အဲဒီကာလ အေနအထားအရ မိရင္ တခါတည္း အဖမ္းခံရမယ္၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ေတာင္ မယံုရဘူး၊ ဒီအေထာက္အထား ေတြလည္း ေပ်ာက္ကုန္မယ္ဆိုၿပီး အဲဒီ စိတ္ကူးနဲ႔ ေပးခ့ဲတယ္။ အဲဒီကေန ျပန္လာေတာ့ အေနာ္ရထားလမ္းနဲ႔ ဗႏၶဳလ လမ္းေပၚမွာ တပ္နဲ႔ လူေတြနဲ႔ ေရွ႕တိုး ေနာက္ဆုတ္ ေျပးတမ္းလုိက္တမ္း ကစားသလို ျဖစ္ေနၾကၿပီ။ လူေတြက ဆဲလိုက္၊ ေအာ္လိုက္ တပ္က ေရွ႕တိုးလာလိုက္ ေျပးလိုက္ေပါ့။

အဲဒီမွာ ေတာ္ေတာ္ဆိုးဆိုး ျမင္ကြင္းေတြ ျမင္ရတယ္။ အဖမ္းခံထားရတဲ့ လူငယ္ေတြကို စစ္ဖိနပ္နဲ႔ တက္နင္းေနတယ္။ ေပတရာ လမ္းေပၚမွာ ပက္လက္လည္း နင္းတယ္၊ ေမွာက္ရက္လည္း နင္းတယ္။ အဲဒီတုန္းက ရိုက္ျဖစ္ခဲ့တာေတြကေတာ့ အခု Burma VJ မွာ။ ျပန္မရဘူး။ DVB ရံုးကိုလည္း ျပန္မေပးဘူး။ ေပ်ာက္သြားတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ အဲဒီေန႔က အဲဒီပံုကို မတင္ျဖစ္ဘူး။ ဆက္သြယ္ရမယ့္ လူေတြနဲ႔လည္း အခ်ိတ္အဆက္မရေတာ့ အဲဒီအထုပ္ကို ပိုက္ၿပီး ျဗဟၼာ့ေခါင္း ကိုင္ရသလိုပဲ။ ကင္မရာ ပါသြားမွာကို မႏွေျမာေတာ့ဘူး၊ ဒီအရုပ္ပါသြားမွာကို ႏွေျမာတယ္။ ဘယ္သူ႔မွလည္း ေပးမထားရဲဘူး။ ၈၈ တုန္းက ဂ်ာနယ္ေတြ ထုတ္ခဲ့တယ္၊ ဒါေပမယ့္ ၂ လေလာက္ေနေတာ့ ဘယ္သူ႔မွာမွ မရွိၾကေတာ့ဘူး။ ဒါကို ဘယ္သူ႔မွလည္း ေပးလုိ႔မရဘူး၊ ဘယ္သူမွလည္း လက္ခံမွာမဟုတ္ဘူး။ လူေတြမွာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေရးေရခ်ိန္ေပါ့။ ေတာက္ေလွ်ာက္ အဖိႏွိပ္ ခံခဲ့ရေတာ့ …။ အဲဒီေန႔က အျပန္မွာ ရန္ကုန္အ၀င္အထြက္ လမ္းေတြကို အကုန္စစ္တယ္။ မိုးခ်ဳပ္ေလ ပိုဆုိးေလပဲ။

ကင္မရာကို ႂကြပ္ႂကြပ္အိတ္ေလးနဲ႔ ထုတ္ၿပီး မတ္တပ္ရပ္ စီးေနရာကေန ကင္မရာကို ေအာက္ခ်ထားလိုက္တယ္။ လြတ္သြားေတာ့မွ သက္ျပင္းခ်ႏုိင္တယ္။ သူတို႔ကလည္း ဒဏ္ရာရလာတဲ့သူေတြ ပါသလား ရွာတဲ့သေဘာ။ အဲဒီတုန္းက DVB က တပတ္ကို နာရီ၀က္ပဲ စမ္းၿပီး လႊတ္ေနရတဲ့အခ်ိန္။ ထစ္ထေနတဲ့ CD ၾကည့္ေနရသလိုပဲ။ ၂၅၊ ၂၆ ရက္ေတြမွာ သြားခဲ့တဲ့ အရုပ္ေတြ အဲဒီေန႔ညက ျပတယ္။ ၂၇ ရက္ေန႔ ညေပါ့။ အဲဒီမွာ ကင္မရာရိုက္ေနတဲ့ က်ေနာ့္ပံု ပါလာတာကို သူငယ္ခ်င္း တေယာက္က ျမင္သြားတယ္။ အဲဒီကာလမွာက ဆင္ေျခဖံုးက လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ေတြ ဆိုရင္ ေတာက္ေလွ်ာက္ DVB ဖြင့္ထားတယ္။ လူေတြက လာၾကည့္ၾကတယ္။ အဲဒီမွာ က်ေနာ့္ပံု ပါလာတယ္။ သူက ဓာတ္ပံုရိုက္ထားၿပီး က်ေနာ့္ကိုျပတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ က်ေနာ္ သိပ္မေၾကာက္ေသးဘူး။

တည္းမယ့္အိမ္ သြားေတာ့မွ မင္းဒီမွာ အိပ္လို႔မရဘူး၊ မင္းသတင္းေတြက ပြစာက်ဲေနၿပီလို႔ေျပာတယ္ (ေအာ္ရယ္လွ်က္) အမ်ိဳးအိမ္ေတြ သြားေတာ့လည္း လက္မခံေတာ့ဘူး။ အဲဒီညက ေထာက္ၾကန္႔ဟိုဘက္က ရြာမွာ သြားအိပ္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီကေနစၿပီး ၀ရမ္းေျပး ျပန္ျဖစ္တယ္။

ေမး။ ။ အဲဒါဆို အဲဒီပံုကို ဘယ္အခ်ိန္က်ေတာ့မွ လႊင့္ျဖစ္တာလဲ။

ေျဖ။ ။ အဲဒီမွာ ေစာေစာက အဆက္အသြယ္ တခုျပန္ရတယ္။ အခု အဂၤလန္ ေရာက္ေနတဲ့ ကိုေအာင္ႀကီးဆိုတ့ဲ သူနဲ႔ေတြ႔ၿပီး အဲဒီဖိုင္ထဲမွာ ႏိုင္ငံျခားသား တေယာက္ ပစ္ခံရတဲ့ပံု ပါတယ္ဆိုၿပီး ေပးလုိက္တယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ ၂၈၊ ၂၉ ရက္ေတြမွာ ကင္မရာနဲ႔ အျပင္ထြက္လို႔ မရေတာ့ဘူး။ ၂၇ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းမွာ လမ္းမႀကီးေတြက လာသမွ်သူေတြ အကုန္စစ္တယ္။ အိတ္ေတြ ဖြင့္ၾကည့္တယ္။ ကင္မရာ ပါလာရင္ေတာ့ ေသမယ္သာႀကံ။

ေမး။ ။ လူကူး ခံုးေက်ာ္တံတားေပၚက ေျပးမဆင္းလာခင္မွာ ေသနတ္နဲ႔ အပစ္ခံရလို႔ လဲက်သြားတဲ့ အဲဒီ ဂ်ပန္ သတင္းေထာက္ကို ျပန္လွည့္ ၾကည့္ျဖစ္ခဲ့ေသးလား။

ေျဖ။ ။ မၾကည့္ျဖစ္ဘူး။ သူ႔ကို မ သြားတဲ့ အခ်ိန္အထိ က်ေနာ္ အေပၚမွာ ရွိေသးတယ္။ စစ္သား ၄ ေယာက္ မသြားတဲ့ အခ်ိန္အထိ ရွိတယ္။ အဲဒီပံုေတြကိုလည္း ရလုိက္တယ္။ အဲဒါကို ေအာက္ဘက္က တေယာက္က ရိုက္ထားတယ္။ ေျခေထာက္က ႏွစ္ေယာက္၊ လက္ကႏွစ္ေယာက္မ သြားတယ္။ အဲဒီေတာ့ မီးခိုးဗံုး ပစ္ထားေတာ့ မီးခိုးေတြက အမ်ားႀကီးပဲ။ ေ၀၀ါးေနတယ္။ ႏွင္းေတာထဲမွာ သယ္သလိုပဲ ေခြးေသေကာင္ပုပ္ မ သလို မ သြားတာပဲ။ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမဘက္ကို မ သြားတယ္။

ေမး။ ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သူ႔ ကင္မရာကေရာ။

ေျဖ။ ။ မ လာတဲ့ပံုပဲ ျမင္ရတယ္။ ကင္မရာေတြ သိမ္းလာတဲ့အခ်ိန္ကို မျမင္လိုက္ရဘူး။ အဲဒီခ်ိန္က မီးခိုးဗံုး စပစ္ထားတဲ့ အခ်ိန္ဆိုေတာ့ အေမွာင္ျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔ သယ္လာေတာ့မွ ေရးေရးေလး ျမင္လိုက္ရတာ။ အဲဒါျမင္ၿပီးတာနဲ႔ က်ေနာ္ ေျပးတာပဲ။

ေမး။ ။ သူ႔ကို ျမင္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ သူ႔မွာ ကင္မရာ ဘယ္ႏွစ္လံုး ရွိေနတာေတြ႔လဲ။

ေျဖ။ ။ သူကိုင္ထားတာက လက္ထဲမွာ ဗီဒီယုိကင္မရာ တလံုးရွိတယ္။ လည္ပင္းမွာ ဆြဲထားတာက ဓာတ္ပံု ကင္မရာ တလံုးရွိတယ္။

ေမး။ ။ တံတားေပၚမွာ ရွိေနတုန္းအခ်ိန္မွာ စိတ္ခံစားမႈ အေျခအေနလည္း ေျပာျပပါဦး။

ေျဖ။ ။ စိတ္ခံစားမႈအရေတာ့ စိတ္လႈပ္ရွားေနတယ္။ ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ ျဖတ္သန္းမႈေတြအရ ေက်ာင္းသားေတြ ေသခဲ့ၿပီ၊ ရဟန္းေတြ ေသခဲ့ၿပီ၊ ကိုယ္တိုင္လည္း ေထာင္ႏွစ္ရွည္ က်ခဲ့ၿပီးၿပီ။ စိတ္လႈပ္ရွား ေနေပမယ့္ က်ေနာ္ စိတ္ေအးေအး ထားတယ္။ ဘယ္သူေတြ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒီအခ်ိန္မွာ ဒီဗီဒီယုိ ကလစ္တခုရဖို႔က သမိုင္းအတြက္ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ နားလည္ ထားတယ္။

ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ဗီယက္နမ္ စစ္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေၾကာင္းေလးတခု ထြက္လာတယ္။ အဲဒီမွာ အဆင့္ဆင့္ ေပါက္ကြဲတဲ့ ဗံုးနဲ႔ ရြာထဲကိုပစ္ လိုက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ၇ ႏွစ္ သမီးအရြယ္ေလးက ဒဏ္ရာေတြနဲ႔ ထြက္ေျပးလာတာကို ကင္မရာမန္း တေယာက္က အမိအရ ရိုက္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီဓာတ္ပံုေၾကာင့္ ပူလစ္ဇာဆုလည္း ရခဲ့တယ္။ အဲဒီဓာတ္ပံု တပံုေၾကာင့္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသားေတြ ကိုယ္တုိင္က ဆန္႔က်င္တဲ့ အေနအထား ျဖစ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအသိနဲ႔ ၈၈ ကို ျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ အေလ့အက်င့္ေၾကာင့္ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ မွတ္တမ္းေတာ့ ရေအာင္ယူမယ္ဆိုတဲ့ အသိက စိတ္ေအးေအးနဲ႔ လုပ္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ စိတ္ကေတာ့ ခံစားရတယ္။ တသက္လံုး စစ္ဖိနပ္ေအာက္က ထြက္ခဲ့ရတာမွ မဟုတ္တာကိုး။

ေမး။ ။ အဲဒီဟာက ဘယ္ေန႔ေလာက္မွာ ပါသြားၿပီး ဦးရန္ႏုိင္ အေပၚမွာ ဘယ္လို အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ ခံစားခဲ့ရသလဲ။

ေျဖ။ ။ အဲဒါက တႏွစ္ေက်ာ္ၿပီးေလာက္မွ ဂ်ပန္ဘက္က အင္တာဗ်ဴးလုပ္ခ်င္တယ္ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္က အင္တာဗ်ဴး မေပးဘူး။ Burma VJ ကလည္း က်ေနာ့္ကို လာဖို႔ ေခၚတယ္။ နဂိုကတည္းကမွ အျပင္ကို မသြားခ်င္လို႔ အထဲမွာ ေနတာဆိုေတာ့ က်ေနာ္မသြားဘူး။ အျပင္ထြက္လိုက္တာနဲ႔ ျပန္၀င္လို႔ရဖို႔ မေသခ်ာေတာ့ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ မသြားဘူး။ ဖုန္းနဲ႔ အင္တာဗ်ဴး ေျဖတယ္။ မ်ားမ်ားေတာ့ မေျပာျဖစ္ဘူး။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာက ဖုန္းခိုး နားေထာင္တာက ေတာက္ေလွ်ာက္ ျဖစ္လာခဲ့တာ။ ေနာက္ေၾကာင္း မရွင္းတဲ့အတြက္ ေနာက္က လိုက္လာမွာစိုးရိမ္တယ္။ သူတို႔က ေမးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ သူတစ္ေယာက္တည္းကိုလုိက္ရိုက္ေနတာလဲတဲ့။ သူတို႔က ဒီအေခြကို စဆံုးၾကည့္ၿပီးမွ ေမးတာေလ။ Burma VJ က သူတို႔ကို အရုပ္ေတြ ေရာင္းလိုက္တာေလ။ အဲဒါက က်ေနာ္ေနာက္မွ သိတာပါ။

၂၀၀၉ မွာ Burma VJ ကေန ေရႊ၀ါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး CD ေခြ ထြက္တယ္။ အဲဒါက အေမရိကားက ဒါရုိက္တာ ႏွစ္ေယာက္က ျပည္တြင္း သတင္းေထာက္ေတြ ရုိက္လာတာကို ထုိင္ၾကည့္ၿပီး သူတို႔ လုိခ်င္တာကို ဆြဲထုတ္လိုက္ၿပီး မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ တကား လုပ္တယ္။ အဲဒီဇာတ္ကားက ေအာ္စကာဆု ဆန္ခါတင္ စာရင္း ၂ ခုထဲမွာ ပါခဲ့တယ္။

ေအာ္စကာဆု ေပးဖို႔ ရက္ပိုင္းအလိုမွာ တည္းျဖတ္ သင္တန္းဆိုၿပီး က်ေနာ့္ကိုလွမ္းေခၚလို႔ ၂၀၁၀ မွာ ယိုဒယားဘက္ကို သြားတယ္။ မဲေဆာက္ဘက္ကမ္း ေရာက္ေတာ့ က်ေနာ္မျမင္ဖူးတဲ့ ကင္မရာေတြနဲ႔ ေနာ္ေ၀ သတင္းဌာနက ရုိက္တယ္။ သူတို႔ ခန္႔မွန္းထားတာက ဒီကားကို ေသခ်ာေပါက္ ေအာ္စကာရမယ္ ဆိုၿပီး မွန္းထားၾကတယ္။ အဲဒီေန႔က တီဗီေရွ႕မွာ ထိုင္ၿပီး ရင္ခုန္ေနၾကတာေပါ့။ ဂ်ဴရီ လူႀကီးေတြကလည္း ဘယ္ကားကို ေပးရမယ္မွန္း မသိဘူး ျဖစ္ေနတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ ဂ်ပန္က လင္းပိုင္အေၾကာင္း ရိုက္ထားတဲ့ ဇာတ္ကား ရသြားတယ္။ အဲဒီမွာ အကုန္ စိတ္ဓာတ္ေတြ က်ကုန္တာေပါ့။ အမွန္က Channel 4က မညႇာဘူးေနာ္။ သူတို႔က ေအာ္စကာရရင္ မ်က္ႏွာေတြ မေဖာ္ဖို႔ေျပာထားေပမယ့္ လႊင့္ဖို႔အတြက္ ျပင္ဆင္ထားၿပီးသား။

ေမး။ ။ အဲဒီတုန္းက ရိုက္ခဲ့တာေတြက ဘယ္ေလာက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ရွိခဲ့လဲ။

ေျဖ။ ။ ေရႊ၀ါေရာင္လႈပ္ရွားမႈက သံဃာေတာ္ေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ကမၻာက က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သိသြားတာက ျမန္မာျပည္မွာ ဂ်ပန္ သတင္းေထာက္တေယာက္ ပစ္သတ္ခံရတယ္ ဆိုတာေၾကာင့္ ပိုသိသြားတယ္။ သံဃာေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို စေလာင္းကေန ျမင္ေနေပမယ့္ ဒီဗီဒီယုိဖိုင္က သံဃာ့လႈပ္ရွားမႈ ကမၻာေက်ာ္ေစဖို႔ အေထာက္အပံ့ တခု ျဖစ္သြားတယ္။ အဲဒီတုန္းက ေအာ္စကာ ဆန္ခါတင္ ပါေတာ့လည္း ကမၻာက စိတ္၀င္တစား ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီတုန္းက ထုတ္ေ၀သူေတြ ကေတာ့ ပိုက္ဆံေတြ အမ်ားႀကီး ရသြားတယ္။ တုိ႔တေတြကေတာ့ အခုအခ်ိန္အထိ ဖြတ္ေတြပါပဲကြာ (ရယ္လွ်က္)။

ေမး။ ။ အခုဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ကို ႏုိင္ငံျခား သတင္းေထာက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလည္း ၀င္လာၾကတာေတြ ရွိေနၿပီ။ သူတို႔ေတြကို ဦးရန္ႏုိင္ရဲ႕ ေတြ႔ခဲ့တဲ့ အေတြ႔အႀကံဳအရ ဘယ္လို ေျပာခ်င္သလဲ။ သတင္းလာယူဖို႔အတြက္ စိတ္ခ်ရၿပီလို႔ ေျပာခ်င္လား။

ေျဖ။ ။ စိတ္မခ်ရေသးပါဘူး။ တဘက္ကေျပာရင္ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ေပါ့။ က်ေနာ္တို႔ အျမင္ကေတာ့ ၅၀ စီပဲ ရွိေနတယ္။ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ဘက္ကို ၁ ဂဏန္း တလံုးေတာင္ ပိုမလာေသးပါဘူး။ မီဒီယာဘက္ကို ရာခိုင္ႏႈန္း မစြန္းေသးဘူး. အရင္ထက္ စာရင္ အမ်ားႀကီး ပြင့္လင္းလာတယ္။ ဒါေပမယ့္ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ အေနအထားအရေတာ့ ပြင့္လင္းလာၿပီလို႔ မေျပာႏုိင္ေသးဘူး။ အေမွာင္ထဲက လာခဲ့လို႔သာ ေရာင္နီေလး တခု ျမင္လို႔ အလင္းေရာင္ေတြ႔ၿပီလို႔ ေအာ္ၾကတာ။ အမွန္ေတာ့ မိုးမလင္း ေသးပါဘူး။

ေမး။ ။ ဒါဆိုရင္ သတင္းလာယူမယ့္ သတင္းေထာက္ေတြ အတြက္ အသက္အႏၱရာယ္ ထိခိုက္ေလာက္တဲ့အထိ မျဖစ္ေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာလို႔ရၿပီလား။

ေျဖ။ ။ ေျပာလို႔မရပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔က မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ ဆိုတဲ့ စကားကို ေျပာလာတာက ၂ ႏွစ္ေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္။ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ တံခါးကို တြန္းရင္းတြန္းရင္းကေန နည္းနည္းေလး က်ယ္လာတာပဲ ရွိေသးတယ္။ ဘယ္အခ်ိန္ ျပန္ပိတ္ပိတ္ ပိတ္လို႔ရတဲ့ အေနအထားမွာပဲ ရွိေနေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီတႏွစ္ခြဲ ကာလဆိုတာ ဘာမွမဟုတ္ဘူး။ ၿပီးေတာ့ အစိုးရ အေနအထားက က်ေနာ္တို႔ ျဖတ္သန္းလာခဲ့တာဟာ သာမန္ အစိုးရ မဟုတ္ဘူး။ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္လံုး စစ္အစိုးရေအာက္မွာ ျဖတ္သန္းလာတာ။ သူတို႔ အခ်ိန္မေရြး ပိတ္လို႔ရတယ္။

ေမး။ ။ အဲဒီတုန္းက ဦးရန္ႏုိင္က ႏုိင္ငံေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ အေနနဲ႔ကေန သတင္းသမား ျဖစ္လာတဲ့ စပ္ကူးမတ္ကူး ကာလ ျဖစ္ေနေတာ့ အခုေရာ ကိုယ္ဟာ သတင္းသမား ဘက္ကိုေရာက္ေနၿပီလား၊ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူ အေနနဲ႔ စိတ္ေရာ ေနေသးလား။

ေျဖ။ ။ အဲဒီအခ်ိန္ကေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ရဖို႔အတြက္ သတင္းနဲ႔ ထုိးေဖာက္မယ္ဆိုတဲ့ စိတ္နဲ႔ လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒီေန႔အခ်ိန္အထိ တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔ ေရာေထြးၿပီး အလုပ္မလုပ္ဘူး။ သတင္းသမား တေယာက္အေနနဲ႔ ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္၀ါသနာပါတဲ့ ႏုိင္ငံေရး သတင္းေတြပဲ လိုက္ျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ လူေတြနဲ႔ပဲ ေတြ႔ျဖစ္တယ္။ ျမန္မာ့ ႏုိင္ငံေရးေလာကမွာ ေနာက္ေပါက္ လူငယ္ေတြ၊ ေျပာရရင္ေတာ့ အခု အသက္ ၅၀ တန္းေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ကုိမင္းကိုႏုိင္၊ ကိုကိုႀကီးတို႔၊ ကိုဂ်င္မီ၊ ကုိေဌးႂကြယ္၊ ကိုျမေအးတို႔နဲ႔ တန္းတူ တဖြဲ႔တည္း လႈပ္ရွားခဲ့ၾကတာ ဆိုေတာ့ သူတို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံေရး တကယ္ လုပ္မယ္ဆိုရင္ တဖြဲ႔တည္း လုပ္ျဖစ္သြားမယ္ ေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ဖို႔ကိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ စဥ္းစားေနတယ္။ မီဒီယာနဲ႔ လြတ္လပ္ခြင့္ ရမယ့္ လမ္းေၾကာင္းထဲကို ပါေနတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ႏုိင္ငံေရး မလုပ္ဘူးလား ဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ရမယ့္ အခ်ိန္ေတာ့ ေရာက္လာဦးမွာေပါ့။ အဲဒီအခ်ိန္က်ရင္ မျငင္းႏုိင္ရင္ေတာ့ ပါသြားဦးမွာေပါ့။ ။

http://burma.irrawaddy.org