ေတာင္အာဖရိက ရဲ႕ ပထမဆုံး လူမဲသမၼတျဖစ္ၿပီး အသားအေရာင္ ခြဲျခားမႈကို ဦးေဆာင္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့သူ မစၥတာ မန္ဒဲလား အသက္ ၉၅ ႏွစ္မွာ ကြယ္လြန္သြားၿပီလို႔ လက္ရွိသမၼတ ဂ်က္ေကာ့ဇူမားက အခုေလးတင္ ေၾကညာသြားပါတယ္။
"မစၥတာမန္ဒဲလားရဲ႕ ဘဝေကာက္ေၾကာင္း"
၁၉၁၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လႈိင္လ ၁၈ ရက္ေန႔မွာ မစၥတာ မန္ဒဲလားကို ေမြးခဲ့တယ္။ သူ႕ဖခင္က လူမ်ိဳးႏြယ္ တစ္ခုရဲ႕ အႀကီးအကဲ တစ္ပါးပါ။ တကၠသိုလ္မွာေတာ့ သူဟာ ဥပေဒ ဘာသာရပ္ကို သင္ၾကားခဲ့တယ္။
African National Congress လို႔ေခၚတဲ့ အာဖရိက အမ်ိဳးသား Congress ကို ဝင္ၿပီးေတာ့ ေတာအာဖရိကမွာ ႀကီးစိုးေနတဲ့ အသားေရာင္ ခြဲျခားေရး ဝါဒ လူျဖဴႀကီးစိုး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဝါဒ apartheid ကို လူငယ္ဘဝက စၿပီးေတာ့ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့တာပါ။ ANC ကိုလူျဖဴ အစိုးရက ႏွိပ္ကြပ္ၿပီးေတာ့ အဖြဲ႕ဝင္ေတြကို ေထာင္ခ် ဖမ္းဆီး ႏွိပ္စက္ ဒီလို လုပ္တဲ့အထဲ ANC ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္လာတဲ့ Mandela လဲ မလြတ္ ႏိုင္ပါဘူး။
သူ႕ကိုလည္း ေဖာက္ခြဲမႈေတြ ႏိုင္ငံေတာ္ပုံကန္မႈေတြ အၾကမ္းဖက္ရန္ႀကံစည္မႈေတြနဲ႔ ဖမ္းဆီး တရားစြဲ ေထာင္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ Nelson Mandela ဟာ ေထာင္ထဲမွာ ၂၇ ႏွစ္ ေနခဲ့ရေပမဲ့ သူ႕ရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရး စိတ္ဓာတ္ကို လူျဖဴ အစိုးရက ခ်ိဳးႏွိမ္လို႔ မရခဲ့ပါ ဘူး။
၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ Robben ကၽြန္း အက်ဥ္းစခန္းက လြတ္ေျမာက္လာေတာ့ သူ႕ကို စိတ္လႈပ္ရွားစြာ ေစာင့္ႀကိဳ ေနၾကတဲ့ လူအုပ္ႀကီးနဲ႔ ကမၻာကို ေျပာလိုက္တဲ့ မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လြတ္ေျမာက္ေရးေတြ သူေဆာင္ယူ လာမယ္လို႔ ကတိျပဳလိုက္တဲ့ သူ႕စကားက ကမၻာအႏွံ႔က ျပည္သူေတြရဲ႕ ရင္ထဲမွာ အားေတြကို ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ေတာင္အာဖရိက အေရးဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တိုက္ပြဲဝင္ရတဲ့ အေရးပါ။ သူ႕ရဲ႕ မစြန္႔မနစ္ အားမာန္ေတြေၾကာင့္ တိုက္ပြဲဝင္ ၾကသူေတြ အားပ်က္လာၾကရင္ သူ႕ပုံရိပ္နဲ႔ စိတ္ဓာတ္ေတြက ထိန္းေက်ာင္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ Nelson Mandela ရဲ႕ အခန္းက႑ကို လူမည္းေတြတင္ ေလးစားခဲ့ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူျဖဴေတြ ဘက္ကလဲ ေလးစားခဲ့ရပါတယ္။
သူေထာင္က ထြက္ထြက္လာျခင္း ၿပီးခဲ့တာေတြ ၿပီးပါေစေတာ့ ဆိုတဲ့ သူ႕ရဲ႕ခံစားမႈကို လ်စ္လၽွဴ႐ႈ ၿပီးေတာ့ အဲ့လို စကားကို ေျပာလိုက္တဲ့အတြက္ ေတာင္အာဖရိက အစိုးရေတြထဲက လူေတြေတာင္ အံ့ၾသခဲ့ၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ေတာင္အာဖရိက အေရးမွာ ကိုယ္ကမွန္တဲ့ ဘက္ကရွိေပမဲ့ လြတ္လပ္ေရး တိုက္ပြဲဆိုတာက အလကားေတာ့ ရတာမဟုတ္ပါဘူး။ ေပးဆပ္ရမႈေတြ၊ ႀကံ့ႀကံ့ခံရမႈေတြက အၿမဲလိုလို လိုအပ္ေနတာပါ။
သူ႕ရဲ႕ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဒန္းနစ္ကိုဘက္ က Mandela ဟာ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ လုံးဝ အေလၽွာ႔မေပး ခိုင္မာခဲ့တဲ့ Mandela ဟာ ေအာင္ပြဲကိုရလိမ့္မယ္လို႔ ေမၽွာ္လင့္ခဲ့တယ္။
အဲ့ဒီေအာင္ပြဲဟာလဲ ႏိုင္ငံေရးအရ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးၿပီး ရမဲ့ ေအာင္ပြဲ ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္း ျပန္ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိႏိုင္ငံ အခုလို လြတ္ေျမာက္လာတာနဲ႔ အေကာင္းဆုံး အသင့္ေတာ္ဆုံး ႏိုင္ငံေရး လမ္းေၾကာင္းကို Nelson Mandela က ခ်ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
Nelson Mandela ကို ႀကီးျမတ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးအျဖစ္ ျဖစ္ေစတဲ့ သူ႕ရဲ႕ အဓိက အရည္အေသြးကေတာ့ ခြင့္လႊတ္ႏိုင္စြမ္းပါလို႔ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း Mr. Tony Blair ကဆိုပါတယ္။
Nelson Mandela ေနရာကို ဝင္ၾကည့္ရင္ သူခံစားရတဲ့ ေႂကြခဲ့စရာေတြ တရားမၽွတမႈ ကင္းမဲ့တာ ေတြ မႏွစ္ၿမိဳ႕စရာ ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြကို ႀကဳံခဲ့ရသူ တစ္ဦးက ျပဳခဲ့သူေတြကို လက္စားေခ်ခ်င္စိတ္ ရွိမွာ ေသခ်ာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ သူဟာ သူ႕ ႏိုင္ငံ သူ႕ျပည္သူေတြ အားလုံးကို ေရွး႐ႈၿပီးေတာ့ ခြင့္လႊတ္တဲ့စိတ္နဲ႔ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးကို လုပ္ျပႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္လို႔ ခ်ီးေျမႇာက္ခဲ့ပါတယ္။
အသားေရာင္ ခြဲျခားေရး ဝါဒကို ရဲရဲေတာက္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့တဲ့ Nelson Mandela တစ္ေယာက္ အသက္ ၉၅ ႏွစ္ အ႐ြယ္မွာ ကြယ္လြန္သြားတာ ဆိုေတာ့ မီးစာကုန္ ဆီခမ္းလို႔ ကြယ္လြန္သြားတယ္လို႔ ဆိုၾကရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ကမၻာေပၚမွာ သူထားခဲ့တဲ့ အမွန္တရားဘက္က အညံ့မခံ တိုက္ပြဲဝင္တဲ့ ဘာမထီ စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ဖိႏွိပ္ခဲ့သူေတြကို ခြင့္လႊတ္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရ ရင္ၾကားေစ့ေရးကို ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့တဲ့ Mr. Nelson Mandela ရဲ႕ ပုံရိပ္နဲ႔ စိတ္ဓာတ္ေတြကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ ေပ်ာက္လြင့္သြား မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
bbc burmese
"မစၥတာမန္ဒဲလားရဲ႕ ဘဝေကာက္ေၾကာင္း"
၁၉၁၈ ခုႏွစ္ ဇြန္လႈိင္လ ၁၈ ရက္ေန႔မွာ မစၥတာ မန္ဒဲလားကို ေမြးခဲ့တယ္။ သူ႕ဖခင္က လူမ်ိဳးႏြယ္ တစ္ခုရဲ႕ အႀကီးအကဲ တစ္ပါးပါ။ တကၠသိုလ္မွာေတာ့ သူဟာ ဥပေဒ ဘာသာရပ္ကို သင္ၾကားခဲ့တယ္။
African National Congress လို႔ေခၚတဲ့ အာဖရိက အမ်ိဳးသား Congress ကို ဝင္ၿပီးေတာ့ ေတာအာဖရိကမွာ ႀကီးစိုးေနတဲ့ အသားေရာင္ ခြဲျခားေရး ဝါဒ လူျဖဴႀကီးစိုး အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဝါဒ apartheid ကို လူငယ္ဘဝက စၿပီးေတာ့ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့တာပါ။ ANC ကိုလူျဖဴ အစိုးရက ႏွိပ္ကြပ္ၿပီးေတာ့ အဖြဲ႕ဝင္ေတြကို ေထာင္ခ် ဖမ္းဆီး ႏွိပ္စက္ ဒီလို လုပ္တဲ့အထဲ ANC ေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး ျဖစ္လာတဲ့ Mandela လဲ မလြတ္ ႏိုင္ပါဘူး။
သူ႕ကိုလည္း ေဖာက္ခြဲမႈေတြ ႏိုင္ငံေတာ္ပုံကန္မႈေတြ အၾကမ္းဖက္ရန္ႀကံစည္မႈေတြနဲ႔ ဖမ္းဆီး တရားစြဲ ေထာင္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ Nelson Mandela ဟာ ေထာင္ထဲမွာ ၂၇ ႏွစ္ ေနခဲ့ရေပမဲ့ သူ႕ရဲ႕ လြတ္ေျမာက္ေရး စိတ္ဓာတ္ကို လူျဖဴ အစိုးရက ခ်ိဳးႏွိမ္လို႔ မရခဲ့ပါ ဘူး။
၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ Robben ကၽြန္း အက်ဥ္းစခန္းက လြတ္ေျမာက္လာေတာ့ သူ႕ကို စိတ္လႈပ္ရွားစြာ ေစာင့္ႀကိဳ ေနၾကတဲ့ လူအုပ္ႀကီးနဲ႔ ကမၻာကို ေျပာလိုက္တဲ့ မိန္႔ခြန္းထဲမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လြတ္ေျမာက္ေရးေတြ သူေဆာင္ယူ လာမယ္လို႔ ကတိျပဳလိုက္တဲ့ သူ႕စကားက ကမၻာအႏွံ႔က ျပည္သူေတြရဲ႕ ရင္ထဲမွာ အားေတြကို ျဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ေတာင္အာဖရိက အေရးဟာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တိုက္ပြဲဝင္ရတဲ့ အေရးပါ။ သူ႕ရဲ႕ မစြန္႔မနစ္ အားမာန္ေတြေၾကာင့္ တိုက္ပြဲဝင္ ၾကသူေတြ အားပ်က္လာၾကရင္ သူ႕ပုံရိပ္နဲ႔ စိတ္ဓာတ္ေတြက ထိန္းေက်ာင္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ Nelson Mandela ရဲ႕ အခန္းက႑ကို လူမည္းေတြတင္ ေလးစားခဲ့ရတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လူျဖဴေတြ ဘက္ကလဲ ေလးစားခဲ့ရပါတယ္။
သူေထာင္က ထြက္ထြက္လာျခင္း ၿပီးခဲ့တာေတြ ၿပီးပါေစေတာ့ ဆိုတဲ့ သူ႕ရဲ႕ခံစားမႈကို လ်စ္လၽွဴ႐ႈ ၿပီးေတာ့ အဲ့လို စကားကို ေျပာလိုက္တဲ့အတြက္ ေတာင္အာဖရိက အစိုးရေတြထဲက လူေတြေတာင္ အံ့ၾသခဲ့ၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
ေတာင္အာဖရိက အေရးမွာ ကိုယ္ကမွန္တဲ့ ဘက္ကရွိေပမဲ့ လြတ္လပ္ေရး တိုက္ပြဲဆိုတာက အလကားေတာ့ ရတာမဟုတ္ပါဘူး။ ေပးဆပ္ရမႈေတြ၊ ႀကံ့ႀကံ့ခံရမႈေတြက အၿမဲလိုလို လိုအပ္ေနတာပါ။
သူ႕ရဲ႕ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ဒန္းနစ္ကိုဘက္ က Mandela ဟာ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ လုံးဝ အေလၽွာ႔မေပး ခိုင္မာခဲ့တဲ့ Mandela ဟာ ေအာင္ပြဲကိုရလိမ့္မယ္လို႔ ေမၽွာ္လင့္ခဲ့တယ္။
အဲ့ဒီေအာင္ပြဲဟာလဲ ႏိုင္ငံေရးအရ ေတြ႕ဆုံ ေဆြးေႏြးၿပီး ရမဲ့ ေအာင္ပြဲ ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္း ျပန္ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္အာဖရိႏိုင္ငံ အခုလို လြတ္ေျမာက္လာတာနဲ႔ အေကာင္းဆုံး အသင့္ေတာ္ဆုံး ႏိုင္ငံေရး လမ္းေၾကာင္းကို Nelson Mandela က ခ်ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
Nelson Mandela ကို ႀကီးျမတ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးအျဖစ္ ျဖစ္ေစတဲ့ သူ႕ရဲ႕ အဓိက အရည္အေသြးကေတာ့ ခြင့္လႊတ္ႏိုင္စြမ္းပါလို႔ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း Mr. Tony Blair ကဆိုပါတယ္။
Nelson Mandela ေနရာကို ဝင္ၾကည့္ရင္ သူခံစားရတဲ့ ေႂကြခဲ့စရာေတြ တရားမၽွတမႈ ကင္းမဲ့တာ ေတြ မႏွစ္ၿမိဳ႕စရာ ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြကို ႀကဳံခဲ့ရသူ တစ္ဦးက ျပဳခဲ့သူေတြကို လက္စားေခ်ခ်င္စိတ္ ရွိမွာ ေသခ်ာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ သူဟာ သူ႕ ႏိုင္ငံ သူ႕ျပည္သူေတြ အားလုံးကို ေရွး႐ႈၿပီးေတာ့ ခြင့္လႊတ္တဲ့စိတ္နဲ႔ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးကို လုပ္ျပႏိုင္စြမ္းရွိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္လို႔ ခ်ီးေျမႇာက္ခဲ့ပါတယ္။
အသားေရာင္ ခြဲျခားေရး ဝါဒကို ရဲရဲေတာက္ တိုက္ပြဲဝင္ခဲ့တဲ့ Nelson Mandela တစ္ေယာက္ အသက္ ၉၅ ႏွစ္ အ႐ြယ္မွာ ကြယ္လြန္သြားတာ ဆိုေတာ့ မီးစာကုန္ ဆီခမ္းလို႔ ကြယ္လြန္သြားတယ္လို႔ ဆိုၾကရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ကမၻာေပၚမွာ သူထားခဲ့တဲ့ အမွန္တရားဘက္က အညံ့မခံ တိုက္ပြဲဝင္တဲ့ ဘာမထီ စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ဖိႏွိပ္ခဲ့သူေတြကို ခြင့္လႊတ္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရ ရင္ၾကားေစ့ေရးကို ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့တဲ့ Mr. Nelson Mandela ရဲ႕ ပုံရိပ္နဲ႔ စိတ္ဓာတ္ေတြကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ ေပ်ာက္လြင့္သြား မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
bbc burmese