ယူနတီဂ်ာနယ္မွ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခံရသည့္ ဂ်ာနယ္လစ္ငါးဦးအတြက္ စစ္ေတြေဒသခံသတင္းေထာက္မ်ား အတုလမာရဇိန္ျပည္လုံးခ်မ္းသာ ဘုရားႀကီးတြင္ ဆုေတာင္းေနၾကစဥ္
ယူနတီဂ်ာနယ္မွ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားအား အလုပ္ႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁ဝ ႏွစ္ခ်မွတ္ျခင္းအေပၚ ကမၻာ့သတင္းစာမ်ားႏွင့္ သတင္းစာထုတ္ေဝသူမ်ားအဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ကမၻာ့အယ္ဒီတာမ်ားဖိုရမ္က သမၼတဦးသိန္းစိန္ထံ အေၾကာင္းၾကားစာတစ္ေစာင္ ေပးပို႔ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
အဆုိပါအေၾကာင္းၾကားစာတြင္ “ဓာတုလက္နက္စက္႐ံုဟူ၍ စြဲဆုိေဖာ္ျပခဲ့ေသာ သတင္းအတြက္ မီဒီယာသမားငါးဦးကုိ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ဖမ္းဆီးၿပီး မၾကာေသးခင္က အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁ဝ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့မႈအေပၚ လြန္စြာစုိးရိမ္ပူပန္မိေၾကာင္း”စသည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထားသည္။
“ယခုလို အမိန္႕ခ်မွတ္ခဲ့ျခင္းသည္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ေစသည္ဟု WAN-IFRA က ႐ႈျမင္ပါသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ တရား႐ံုးေတာ္အေနျဖင့္ တရားခံမ်ား၏ အယူခံဝင္မႈကို အျမန္ဆံုးၾကားနာ၍ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အား ျပန္လည္စဥ္းစားေပးေစလိုေၾကာင္း တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္။ ယခုအမႈတြင္ ႏုိင္ငံေရးအရ ပါဝင္ပတ္သက္မႈမ်ား ရိွေနမည္ကို အလြန္စိုးရိမ္မိပါသည္။ ထိုသုိ႔ျပင္းထန္ေသာ အမိန္႔ခ်မွတ္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သတင္းေလာကတြင္ self-censorship တုိးျမွင့္လာၿပီး ျပည္သူ႕အက်ိဳးအတြက္ ရည္ရြယ္ေဖာ္ျပရန္ ဝန္ေလးမႈမ်ားသည္ ထိတ္လန္႕ဖြယ္ အက်ိဳးဆက္တစ္ခုအေနျဖင့္ ရိွလာႏုိင္သည္။
လူႀကီးမင္းထံသို႕ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၇ ရက္က ေပးပို႕ခဲ့ေသာစာတြင္ အေလးေပးေဖာ္ျပထားသည့္ ျမန္မာစာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) မွ အစျပဳခဲ့ေသာ စိုးရိမ္မႈမ်ားကို ထပ္မံေျပာၾကားလိုပါသည္။ ယခုျဖစ္ရပ္တြင္ ပံုမွန္တရားစီရင္ေရးလုပ္ထံုးမ်ားကို လိုက္နာခဲ့ျခင္း မရိွခဲ့ပါ။ တရားဝင္ ဖမ္းဝရမ္းထုတ္ခဲ့ျခင္းမရိွခဲ့သလို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းမႈမ်ားသည္လည္း သတ္မွတ္ထားသည့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို မလိုက္နာခဲ့ပါ။
မိမိတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္႐ံုျဖင့္ မီဒီယာသမားမ်ား ဖမ္းဆီးခံရျခင္းသည္ မည္သည့္အခါမွ တရားမမွ်တေၾကာင္း၊ ထိုကဲ့သုိ႕ ျပည္သူ႕အက်ိဳးအတြက္ ထင္ရွားသည့္ ကိစၥရပ္အေပၚ သတင္းေဖာ္ျပျခင္းအား အျပစ္ေပးမႈသည္ သင္တို႔တုိင္းျပည္၏ ဒီမိုကေရစီေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ားအား ျပင္းထန္ေသာ ထိုးႏွက္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ကြ်ႏ္ုပ္တုိ႔ စိုးရိမ္မိေၾကာင္း ထပ္မံေျပာၾကားလိုပါသည္” ဟု ေရးသားထားသည္။
ထုိ႔ျပင္“သတင္းသမားမ်ားအား ေထာင္ႏွစ္ရွည္ခ်ျခင္းျဖင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အား ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ စစ္မွန္ေသာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ မဆုတ္မနစ္လုပ္ကိုင္ရန္ႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားအား ေလးစားလိုက္နာရန္ ကတိမ်ားပ်က္ကြက္ေနသည္ဟု ျပင္းထန္သည့္ သတိေပးခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။
ယခုကဲ့သုိ႕ အမိန္႕ခ်မွတ္ျခင္းသည္ ႏိုင္ငံေရးလႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ား ပါဝင္သည္ဆုိေသာ ေျပာဆုိခ်က္မ်ားကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္ႏွင့္ တဖန္ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ပိုမိုအားေကာင္းသည့္ အာမခံခ်က္မ်ား ရိွလာေအာင္အားေပးရန္ သင့္အားကြ်ႏု္ပ္တို႕က တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္။ သတင္းမီဒီယာအတြက္ ဖိႏွိပ္မႈမ်ား၊ အစိုးရမွၾကား ဝင္စြက္ဖက္မႈမွ လြတ္ကင္းေသာ အေျခအေနမ်ား ဖန္တီးရန္ႏွင့္ ေစ့စပ္ေသာ စံုစမ္းမႈမ်ား၏ ဩဇာျဖင့္ ျပည္သူ၏အက်ိဳးအတြက္ ကာကြယ္ရန္ ၎၏ အခန္းက႑ကို မီဒီယာမ်ားက ျပည့္ျပည့္ဝဝေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည့္ ပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခု ရွင္သန္လာေစရန္ သင္တုိ႕အား ေလးေလးစားစား တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္” ဟူ၍ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ကမၻာ့သတင္းစာမ်ားႏွင့္ သတင္းစာထုတ္ေဝသူမ်ား အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ကမၻာ့အယ္ဒီတာမ်ားဖုိရမ္ (WAN-IFRA ) ကိုယ္စားေရးသားေပးပို႕ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းTomas Brunegard (President, World Association of Newspaper and News Publishers) ႏွင့္ Erik Bjerager(President, World Editors Forum) တုိ႔က လက္မွတ္ေရးထုိးထားသည္။
(WAN-IFRA)အဖြဲ႕အစည္းသည္ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၂ဝ ေက်ာ္မွ သတင္းစာေပါင္း ၁၈,ဝဝဝ၊ အြန္လိုင္းဆုိက္ေပါင္း ၁၅,ဝဝဝ ႏွင့္ ကုမၸဏီေပါင္း ၃ဝဝဝ ေက်ာ္ကုိ ကုိယ္စားျပဳသည့္ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။
Eleven Media Group
ယူနတီဂ်ာနယ္မွ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားအား အလုပ္ႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁ဝ ႏွစ္ခ်မွတ္ျခင္းအေပၚ ကမၻာ့သတင္းစာမ်ားႏွင့္ သတင္းစာထုတ္ေဝသူမ်ားအဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ကမၻာ့အယ္ဒီတာမ်ားဖိုရမ္က သမၼတဦးသိန္းစိန္ထံ အေၾကာင္းၾကားစာတစ္ေစာင္ ေပးပို႔ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
အဆုိပါအေၾကာင္းၾကားစာတြင္ “ဓာတုလက္နက္စက္႐ံုဟူ၍ စြဲဆုိေဖာ္ျပခဲ့ေသာ သတင္းအတြက္ မီဒီယာသမားငါးဦးကုိ ေဖေဖာ္ဝါရီလတြင္ ဖမ္းဆီးၿပီး မၾကာေသးခင္က အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၁ဝ ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့မႈအေပၚ လြန္စြာစုိးရိမ္ပူပန္မိေၾကာင္း”စသည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထားသည္။
“ယခုလို အမိန္႕ခ်မွတ္ခဲ့ျခင္းသည္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္ေစသည္ဟု WAN-IFRA က ႐ႈျမင္ပါသည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ တရား႐ံုးေတာ္အေနျဖင့္ တရားခံမ်ား၏ အယူခံဝင္မႈကို အျမန္ဆံုးၾကားနာ၍ ဆံုးျဖတ္ခ်က္အား ျပန္လည္စဥ္းစားေပးေစလိုေၾကာင္း တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္။ ယခုအမႈတြင္ ႏုိင္ငံေရးအရ ပါဝင္ပတ္သက္မႈမ်ား ရိွေနမည္ကို အလြန္စိုးရိမ္မိပါသည္။ ထိုသုိ႔ျပင္းထန္ေသာ အမိန္႔ခ်မွတ္မႈေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သတင္းေလာကတြင္ self-censorship တုိးျမွင့္လာၿပီး ျပည္သူ႕အက်ိဳးအတြက္ ရည္ရြယ္ေဖာ္ျပရန္ ဝန္ေလးမႈမ်ားသည္ ထိတ္လန္႕ဖြယ္ အက်ိဳးဆက္တစ္ခုအေနျဖင့္ ရိွလာႏုိင္သည္။
လူႀကီးမင္းထံသို႕ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၇ ရက္က ေပးပို႕ခဲ့ေသာစာတြင္ အေလးေပးေဖာ္ျပထားသည့္ ျမန္မာစာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (ယာယီ) မွ အစျပဳခဲ့ေသာ စိုးရိမ္မႈမ်ားကို ထပ္မံေျပာၾကားလိုပါသည္။ ယခုျဖစ္ရပ္တြင္ ပံုမွန္တရားစီရင္ေရးလုပ္ထံုးမ်ားကို လိုက္နာခဲ့ျခင္း မရိွခဲ့ပါ။ တရားဝင္ ဖမ္းဝရမ္းထုတ္ခဲ့ျခင္းမရိွခဲ့သလို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းမႈမ်ားသည္လည္း သတ္မွတ္ထားသည့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို မလိုက္နာခဲ့ပါ။
မိမိတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္႐ံုျဖင့္ မီဒီယာသမားမ်ား ဖမ္းဆီးခံရျခင္းသည္ မည္သည့္အခါမွ တရားမမွ်တေၾကာင္း၊ ထိုကဲ့သုိ႕ ျပည္သူ႕အက်ိဳးအတြက္ ထင္ရွားသည့္ ကိစၥရပ္အေပၚ သတင္းေဖာ္ျပျခင္းအား အျပစ္ေပးမႈသည္ သင္တို႔တုိင္းျပည္၏ ဒီမိုကေရစီေမွ်ာ္မွန္းခ်က္မ်ားအား ျပင္းထန္ေသာ ထိုးႏွက္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ကြ်ႏ္ုပ္တုိ႔ စိုးရိမ္မိေၾကာင္း ထပ္မံေျပာၾကားလိုပါသည္” ဟု ေရးသားထားသည္။
ထုိ႔ျပင္“သတင္းသမားမ်ားအား ေထာင္ႏွစ္ရွည္ခ်ျခင္းျဖင့္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အား ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ စစ္မွန္ေသာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ မဆုတ္မနစ္လုပ္ကိုင္ရန္ႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားအား ေလးစားလိုက္နာရန္ ကတိမ်ားပ်က္ကြက္ေနသည္ဟု ျပင္းထန္သည့္ သတိေပးခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။
ယခုကဲ့သုိ႕ အမိန္႕ခ်မွတ္ျခင္းသည္ ႏိုင္ငံေရးလႈံ႕ေဆာ္မႈမ်ား ပါဝင္သည္ဆုိေသာ ေျပာဆုိခ်က္မ်ားကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္ႏွင့္ တဖန္ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ပိုမိုအားေကာင္းသည့္ အာမခံခ်က္မ်ား ရိွလာေအာင္အားေပးရန္ သင့္အားကြ်ႏု္ပ္တို႕က တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္။ သတင္းမီဒီယာအတြက္ ဖိႏွိပ္မႈမ်ား၊ အစိုးရမွၾကား ဝင္စြက္ဖက္မႈမွ လြတ္ကင္းေသာ အေျခအေနမ်ား ဖန္တီးရန္ႏွင့္ ေစ့စပ္ေသာ စံုစမ္းမႈမ်ား၏ ဩဇာျဖင့္ ျပည္သူ၏အက်ိဳးအတြက္ ကာကြယ္ရန္ ၎၏ အခန္းက႑ကို မီဒီယာမ်ားက ျပည့္ျပည့္ဝဝေဆာင္ရြက္ႏုိင္သည့္ ပတ္ဝန္းက်င္တစ္ခု ရွင္သန္လာေစရန္ သင္တုိ႕အား ေလးေလးစားစား တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္” ဟူ၍ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ကမၻာ့သတင္းစာမ်ားႏွင့္ သတင္းစာထုတ္ေဝသူမ်ား အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ ကမၻာ့အယ္ဒီတာမ်ားဖုိရမ္ (WAN-IFRA ) ကိုယ္စားေရးသားေပးပို႕ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းTomas Brunegard (President, World Association of Newspaper and News Publishers) ႏွင့္ Erik Bjerager(President, World Editors Forum) တုိ႔က လက္မွတ္ေရးထုိးထားသည္။
(WAN-IFRA)အဖြဲ႕အစည္းသည္ ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၂ဝ ေက်ာ္မွ သတင္းစာေပါင္း ၁၈,ဝဝဝ၊ အြန္လိုင္းဆုိက္ေပါင္း ၁၅,ဝဝဝ ႏွင့္ ကုမၸဏီေပါင္း ၃ဝဝဝ ေက်ာ္ကုိ ကုိယ္စားျပဳသည့္ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။
Eleven Media Group