“ဆရာ၀န္ေတြ အေနနဲ႔လည္း ဦးေႏွက္ေလး ဘာေလး သံုးပါဦး။ ေနရာတကာ ဓာတ္ခြဲခန္းကုိ ခ်ည္းပဲ လႊတ္ၿပီး ေဆးစစ္ခုိင္းေနေတာ့ အရမ္းကုိ စက္႐ုပ္ဆန္ လြန္းတယ္။ လူနာကုိလည္း ပုိက္ဆံပုိကုန္ေစပါတယ္”ဟု ေျပာၾကား သူမွာ ေဆးဘက္ပညာသည္ တကၠသုိလ္ မွ ေက်ာင္းၿပီး ထားၿပီး ဓာတ္ခြဲကြၽမ္းက်င္၀န္ထမ္းတစ္ဦးလည္းျဖစ္သည္။
ေဆး႐ံုတစ္႐ုံ၏ ဆရာ၀န္အင္ အားႏွင့္ လူနာအင္အား မွ်တမႈမရွိ သကဲ့သုိ႔ပင္ ဓာတ္ခြဲခန္းတြင္ တာ၀န္ ယူထားရသည့္ ဓာတ္ခြဲကြၽမ္းက်င္၀န္ထမ္း (Medical Technologist) ႏွင့္ ေရာဂါေဗဒ ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ား ( Pathologist ) နည္းပါးျခင္းကလည္း လူ နာမ်ားအတြက္ ထိခုိက္နစ္နာ စရာအ ေၾကာင္းရင္း တစ္ရပ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုမ်ားတြင္ ဓာတ္ခြဲခန္း ဌာနႏွင့္ လူနာမ်ားအၾကား အဆင္မ ေျပမႈမ်ားသည္ ေန႔စဥ္ႀကံဳေတြ႕ေနရ သည့္ျပႆနာတစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။
ေ၀ဒနာတစ္ခုခုခံစားရသည့္အတြက္ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းမ်ားကုိသြား ေရာက္ျပသရသည့္ အခါမ်ဳိးတြင္ ဆ ရာ၀န္က လူနာ၏ေရာဂါလကၡဏာ မ်ားကုိ ရွာေဖြႏုိင္ရန္အတြက္ ကုိယ္ ကာယ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈမ်ားကုိ ေျခ ဆံုးေခါင္းဆံုး ျပဳလုပ္ၾကရသည္။ ေ၀ဒနာျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ကုိယ္ကာယ စမ္းသပ္ ခ်က္ႏွစ္ခုကုိ ေပါင္းစပ္ကာ ေ၀ဒနာ ၏ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ဆရာ၀န္ က ေရာဂါနာမည္ တပ္၍ ေဆးကုသမႈကုိ စတင္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။
အခ်ဳိ႕ေသာ ေ၀ဒနာမ်ားကုိ ေရာဂါနာမည္တပ္ေပး ႏုိင္ရန္အတြက္ လူနာ၏ ဆီး၊ ၀မ္း၊ ေသြး၊ သလိပ္၊ ျပည္၊ အသားစ၊ ခႏၶာကုိယ္စစ္ထုတ္ရည္မ်ားကုိထုတ္ ယူကာ ဓာတ္ခြဲခန္းသုိ႔ ပုိ႔လႊတ္စစ္ ေဆးျခင္းမ်ားရွိသည္။
ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားကုိ အဏုဇီ၀ေရာ ဂါပုိးမႊားမ်ားကုိရွာေဖြရန္၊ ကုိယ္တြင္း ဓာတုပစၥည္းမ်ားကုိ တုိင္းထြာရန္ႏွင့္ ဓာတ္မတည့္ျခင္းမ်ားကုိ စစ္ေဆး ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ရန္အတြက္ အသံုးျပဳ ေနၾကရသည္။
“ေသြးစစ္တာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဆး ႐ံုေရာက္လာတဲ့လူနာေတာ္ေတာ္မ်ား မ်ားကုိ အေျခခံစစ္ေဆးမႈအေနနဲ႔ CP(Auto) , ESR , U&E , Cr စတာေတြ ကုိ စစ္ခုိင္းပါတယ္။ လုိအပ္ရင္ေတာ ့ HIV, HBs AG , Anti –HBC Ab ေတြ စသျဖင့္ ထပ္ၿပီးစစ္ေဆးရပါ တယ္။ အဲဒါေတြကုိ ႐ုံးခ်ိန္အတြင္း မွာ ေဆး႐ံု ဴေဘ မွာပဲစစ္ေဆးလုိ႔ရ ပါတယ္။ မနက္ပုိင္းေသြးေဖာက္ၿပီးပုိ႔ ထားလုိက္ရင္ ညေန ၅ နာရီ၊ ၆ နာ ရီေလာက္ဆုိ အေျဖရပါတယ္။ ဒါက ႐ံုးဖြင့္ရက္ေတြဆုိရင္ေပါ့။ ေဆး႐ံုအ မ်ားစုမွာ စေန၊ တနဂၤေႏြလုိ ႐ံုးပိတ္ ရက္မ်ဳိးဆုိရင္ေတာ့ CP(Auto) , ESR , U&E , Cr ေတြ စစ္လုိ႔မရ ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက CP(Auto) , ESR , U&E , Cr ေတြကုိ ေဆး႐ံု ဓာတ္ခြဲခန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အ ေရးေပၚ URGENTစစ္လို႔မရပါဘူး။ လူနာရဲ႕အေျခအေနေၾကာင့္ အျမန္ ႕URGNT သိခ်င္တဲ့အခါ အျပင္ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြကုိ ပုိ႔ရျပန္ပါတယ္။ အဆစ္အျမစ္ေရာဂါေတြနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ANA , ENA Profile လုိမ်ဳိး ႏွလံုး ေသြးေၾကာပိတ္တာကုိ ေသခ်ာသိႏုိင္ဖုိ႔ စစ္တဲ့Troponin လုိဟာမ်ဳိးေတြ ကုိေတာ့ ေဆး႐ံုမွာစစ္လုိ႔မရလုိ႔ အျပင္ Lab ကုိပဲ လူနာကုိစစ္ခုိင္းရပါတယ္။ Troponin ဆုိရင္ အျပင္မွာ ႏွစ္ ေသာင္း၊ သံုးေသာင္း၀န္းက်င္က်တယ္လုိ႔သိရပါတယ္။ ေဆး႐ုံမွာ ဆရာ၀န္ က လူနာကုိ အခ်ိန္ျပည့္ၾကည့္ေပး ႏုိင္ေပမဲ့ Lab ေတြေၾကာင့္ အဆင္ မေျပႏုိင္ တာေတြျဖစ္ေနပါတယ္။ ေဆး ေတြအခမဲ့ေပးေနတာ ၃ ရက္ကုိ တစ္ သိန္းခြဲကုန္လုိ႔ဆုိၿပီး မၾကာေသးခင္ က ေဆး႐ံုတစ္ခုမွာ လူနာရွင္က ျပႆနာ လုပ္တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ျပင္ပကုိပုိ႔ရတဲ့ ဓာတ္ ခြဲခန္းစရိတ္နဲ႔ စားစရိတ္၊ေသာက္စရိတ္ ေတြျဖစ္ ပါလိမ့္မယ္။ Lab ေၾကာင့္ ပဲ လူနာကုိ ၀န္ထုပ္၀န္ပုိးျဖစ္ေစပါ တယ္။ ေဆး႐ံုက ေဆးအခမဲ့ေပး တယ္။ ၂၄ နာရီဆရာ၀န္ၾကည့္ေပး တာေၾကာင့္ Lab ကုိလည္း အဲလုိပဲ စေန၊ တနဂၤေႏြမွာ လည္း ႐ံုးဖြင့္ရက္ လုိပဲ၀န္ထမ္းအင္ အား၊စက္အင္ အား ျဖည့္တင္း ထားေစ ခ်င္ပါတယ္။ ကုိယ့္ ေဆး႐ံု Lab မွာပဲ မၾကန္႔ၾကာဘဲ ျမန္ ျမန္စစ္ေဆးလုိ႔ အေျဖရမယ္ဆုိရင္ ကုသေရး အတြက္ သိပ္အေထာက္ အကူျဖစ္ပါတယ္” ဟုျပည္သူ႔ေဆး႐ံုတစ္ခုမွ ဆရာ၀န္တစ္ဦး က ေျပာသည္။
ဓာတ္ခြဲပစၥည္းအလံုအေလာက္မရွိရျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍]ႏွလုံးေသြး ေၾကာေရာဂါကုိစစ္တဲ့ ပုလင္းေလး တစ္လံုးက အရင္ေစ်းနဲ႔ေတာင္ ေဒၚ လာ ၁၆ ေဒၚလာေလာက္က်တယ္။ ၀ယ္ရင္းေစ်းကုိေျပာတာ။စစ္မယ္ဆုိ ရင္ လူနာသံုးေယာက္စာေပါ့။ ေဆး ႐ံုေတြက်ေတာ့ အမ်ားႀကီး ထားလုိ႔ မရဘူး။ ေဖ်ာ္ၿပီးသြားၿပီဆုိရင္ Reagentကုိ ၾကာၾကာထားလုိ႔မရဘူး။ အျပင္ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြေတာင္ အရဲစြန္႔ ၿပီး၀ယ္ၾကရတယ္။ အဲ့လုိရွားပါးတဲ့ ဟာဆုိရင္ေတာ့ အျပင္မွာပဲ စစ္လုိ႔ရ ေနတာပါ} ဟု ဓာတ္ခြဲကြၽမ္းက်င္က ဆုိသည္။
ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုတုိင္းတြင္ ဓာတ္ ခြဲခန္း၀န္ထမ္းမ်ားကုိ ေန႔ဆုိင္းညဆုိင္း ၂၄ နာရီထား ရွိေသာ္ လည္း အခ်ဳိ႕ ေသာ စစ္ေဆးမႈရလဒ္မ်ားကုိ တာ ၀န္ယူရန္ အတြက္ တာ၀န္ခံဆံုးျဖတ္ လက္မွတ္ေရး ထုိးေပးမည့္ Pathologistေရာဂါေဗဒ ဆရာ၀န္ အခ်ိန္ ျပည့္မထုိင္ႏိုင္ သည့္္ အတြက္ အေရး ၾကီးသည့္စစ္ေဆးခ်က္ အေျဖမ်ား ကိုလက္မွတ္ထုိးဆုံးျဖတ္ေပးရန္ ေစာင့္ ဆုိင္းရသည့္အခါမ်ားတြင္ ၾကန္႔ၾကာ မႈမ်ားျဖစ္ေပၚရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဓာတ္ ခြဲကြၽမ္းက်င္ ၀န္ထမ္းကေျပာ သည္။
ေဆး႐ံုဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားသည္ ဆရာ၀န္စစ္ေဆးခုိင္းသည္မ်ားကုိအ ခေၾကးေငြ ယူသည္လည္း ရွိေၾကာင္း၊ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ တာ၀န္က်ဆရာ၀န္ က အျပင္ ဓာတ္ခြဲခန္းႏွင့္ ေဆး႐ံုဓာတ္ ခြဲခန္း ခြဲျခားစစ္ခုိင္းသည့္ စစ္ေဆး ခ်က္မ်ားကုိ ေဆး႐ံုဓာတ္ခြဲခန္းက အ ျပင္မွာပဲ အားလံုးကုိ တစ္ခါတည္းစစ္ လုိက္ပါ။ ဒီမွာစစ္မေနပါႏွင့္ဟု ျပန္ လည္ညႊန္ၾကားေၾကာင္း အင္းစိန္ေဆး ႐ံုတြင္ ဓာတ္ခြဲေဆးစစ္ခဲ့ရသည့္လူ နာရွင္ကေျပာသည္။
က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနအေန ျဖင့္ ၂၀၁၁-၁၂ တြင္ က်ပ္ ၉၂ ဘီ လီယံ၊ ၂၀၁၂-၁၃ တြင္ က်ပ္ ၄၀၀ ဘီလီယံ၊ ၂၀၁၃-၁၄ တြင္ က်ပ္ ၅၂၈ ဘီလီယံ သံုးစြဲခဲ့ၿပီး ယခုႏွစ္တြင္ က်ပ္ ၆၅၂ ဘီလီယံအထိသံုးစြဲရန္လ်ာထား သည္ဟု ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ က်န္း မာေရးျမႇင့္တင္မႈေကာ္မတီ ကေျပာ ၾကားခဲ့သည္။
“ေဆး႐ံုဓာတ္ခြဲခန္းက ပုိက္ဆံ ေတာင္းတယ္ဆုိရင္ အဲဒါက ေဆး႐ံု အုပ္ရဲ႕ မူ၀ါဒ Principle နဲ႔လည္းဆုိင္ ပါတယ္။ တစ္ခါတေလမွာ အထက္က မသိလုိက္တဲ့ေအာက္ေျခကလူေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ ေသ ခ်ာတယ္ဆုိရင္ တုိင္လုိ႔ရပါတယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ေဆး႐ံု က အခမဲ့ဆုိေပမဲ့ ကြၽန္မတုိ႔စစ္ေဆး ေပးရတဲ့ တခ်ဳိ႕ေက့စ္ေတြ အ တြက္ ေဆးရည္ေတြ ၀ယ္ရတာေတြရွိပါတယ္။ လက္အိတ္ေတြ မေကာင္း ရင္လည္း ကုိယ္ပဲထိခုိက္မွာစုိးလုိ႔ ၀ယ္ရတယ္။ လူနာေတြကလည္း သိသင့္ပါတယ္။ တတ္ႏုိင္သူမ်ားအတြက္ စရိတ္မွ်ေပး၊ ခ်ဳိ႕တဲ့သူမ်ားအတြက္ အခမဲ့လို႔ေရး ထားကာမွ အားလံုးကုိ အလကားရ မယ္ေတာ့ ဘယ္ဟုတ္မလဲ”ဟု အဆုိ ပါဓာတ္ခြဲကြၽမ္းက်င္ကဆုိသည္။
ေဆး႐ံုဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားႏွင့္ပတ္ သက္၍ ရင္ဆုိင္ေနရသည့္ အျခား ေသာျပႆ နာတစ္ခုမွာ ဓာတ္ခြဲခန္း အေျဖမွားယြင္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္ဟု လည္း လူနာမ်ား ကဆုိသည္။ ထုိသုိ႔ ျဖစ္ရျခင္းမွာ ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္မည့္ နမူနာပစၥည္း ကုိ မထုတ္ယူခင္ ႀကဳိ တင္ျပင္ဆင္မႈ ခြၽတ္ေခ်ာ္ျခင္း၊ ထုပ္ ပုိးသယ္ေဆာင္ သိမ္းဆည္းမႈမ်ားတြင္ နည္းလမ္းမမွန္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ႏုိင္ သည္ဟု ပညာရွင္တစ္ဦးကသံုးသပ္ သည္။
“ေနာက္တစ္ခုက ေဆး႐ံုLab ေတြရဲ႕အရည္အေသြးပါ။ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းတဲ့လူတစ္ေယာက္ ပုိတက္ စီယမ္မ်ားေနမယ္လုိ႔ထင္လုိ႔ စစ္ခုိင္း လုိက္တယ္။ စက္က ပုိတက္ဆီယမ္ မမ်ားဘူးဆုိတဲ့အေျဖမ်ဳိး ထြက္လာ တယ္။ ECG မွာက ပုိတက္ဆီယမ္ မ်ားေနတဲ့လကၡဏာရွိေနတယ္။ ဆရာ၀န္အေနႏွင့္ မေသခ်ာမွာစိုးလို႔ ေနာက္တစ္ေနရာအျပင္ကိုပို႔ျပီးစစ္ခုိင္းလိုက္ ေတာ့ပိုတက္စီ ယမ္မ်ားေနတယ္။အဲဒီ ေတာ့လူနာက ပုိက္ဆံလည္းကုန္ လုိက္ရသလုိ ဆရာ၀န္ကလည္း အ ခ်ိန္ပုိကုန္လုိက္ရတယ္။ Lab အေျဖ ေၾကာင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွားမွာကုိလည္း စိတ္ပူေနရတယ္။ ထိေရာက္တဲ့ကုသ မႈကုိ လူနာကုိခ်က္ခ်င္းမေပးလုိက္ ႏုိင္တဲ့အခါ လူနာဆုံး႐ံႈးသြားတာမ်ဳိး လည္းျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ စက္ရဲ႕အရည္အေသြးကုိထိန္းသိမ္းေစ ခ်င္ပါတယ္။Upgrade လုပ္ေစခ်င္ပါ တယ္”ဟုဆရာ၀န္က ဆိုသည္။
ကမၻာ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ အေရွ႕ ေတာင္အာရွေဒသဆုိင္ရာ ႐ံုးခြဲ၏ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္အစီရင္ခံစာ အရ ျမန္မာ ႏုိင္ငံက်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနတြင္ ေရာ ဂါေဗဒဆရာ၀န္ ႀကီးၾကပ္သည့္ဓာတ္ ခြဲခန္း ၃၈ ခုရွိၿပီး၊ က်န္ေဆး႐ံုဓာတ္ ခြဲခန္းေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္တြင္ ဓာတ္ ခြဲခန္းကြၽမ္းက်င္သူႏွင့္ အဏုၾကည့္ မွန္ဘီလူးၾကည့္သူမ်ားကသာ ဦးစီး ထားေၾကာင္းသိရသည္။
“ဓာတ္ခြဲခန္းအေျဖမွာ ျဖစ္သင့္ တဲ့အေျဖထက္ ရလဒ္က အရမ္းနည္း လြန္းတဲ့သူ၊ အရမ္းမ်ား လြန္းသူေတြကုိေတာ့ စက္ ဘယ္ေလာက္ေကာင္း ေကာင္း ျပန္စစ္တယ္။ လူနာရဲ႕ေသြး ကုိ စစ္တာ။ လူနာကုိၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဒီအေျဖနည္းႏုိင္တယ္၊ မနည္းႏုိင္ဘူး ၾကည့္ၿပီး စစ္တာ မဟုတ္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ပံုမွန္ဆုိရင္ ပံုမွန္လုိ႔ပဲထုတ္သြားမယ္” ဟု ဓာတ္ခြဲခန္းပညာရွင္တစ္ဦးကဆုိ သည္။
ျပည္သူ႕ေဆး႐ုံမ်ားႏွင့္ျပင္ပေဆး ခန္းမ်ားမတူညီျခင္းမွာ ျပင္ပေဆး ခန္းမ်ားတြင္ လူနာေရာဂါ ရာဇ၀င္ကုိ အခ်ဳိ႕ေသာဆရာ၀န္မ်ားက ေရးေပး လုိက္ေသာ္လည္း လူနာမ်ား သည့္ ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုမ်ား တြင္ ေရးေပးေလ့ မရွိသည့္အတြက္ လူနာ၏ အေျခအ ေနကုိ မသိရဘဲ ေသြးကုိ သာေဖာက္ စစ္ရသည့္အတြက္ တစ္ခါတစ္ရံျဖစ္ ေတာင့္ ျဖစ္ခဲ အေျဖမွားေနျခင္းကုိ မသိႏုိင္ဟု ၎ကဆုိသည္။
ဆက္လက္၍ “ဆရာ၀န္ေတြဘက္ ကလည္း ေဆး႐ံုထဲမွာ ေသြးေဖာက္ ရမယ့္လူနာ ၁၀၀ ရွိရင္ ေသေရးရွင္ ေရး လူနာမ်ဳိးကုိအမွတ္အသားေလး လုပ္ၿပီးေတာ့ ပုိ႔ရင္ေတာ့ ပုိေကာင္း တာေပါ့” ဟုဆုိသည္။
ျပင္ပပုဂၢလိက ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ား သည္ ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုမ်ားထက္ ဓာတ္ ခြဲကုန္က်စရိတ္ ပုိယူမႈမ်ား ရွိသကဲ့သုိ႔ မလုိအပ္ဘဲ ဓာတ္ခြဲစစ္ေဆးမႈမ်ားကုိ လည္း ျပဳလုပ္ေစသည့္အတြက္ ေငြကုန္ေၾကး က် ပုိမ်ားလာရသည္ဟု လူ နာတစ္ဦးကဆုိသည္။ ဓာတ္ခြဲစမ္း သပ္ခမ်ားသည္ ေဆးကုသခေငြ ထက္ ပုိမုိေစ်းႀကီးျမင့္ေနတတ္သည္ဟုလည္း ၎င္းကဆုိသည္။
ေဆး႐ံုေဆးခန္းမ်ားတြင္ တာ ၀န္ရွိဆရာ၀န္သည္ မလုိလားအပ္ ေသာေဆး စစ္မႈကုိ ၂၂ ရာခုိင္ႏႈန္း ထိလုပ္ခုိင္းေလ့ရွိသည္ဟု အေမရိ ကန္ႏုိင္ငံတြင္ျပဳ လုပ္ထားေသာ သု ေတသနအရဆုိင္ရာ အဖြဲ႕အစည္း ႀကီး၏သုေတသန ဂ်ာနယ္က ေဖာ္ျပထားသည္။
“ ျပည္သူအားကုိးတဲ့ ေဆး႐ံုက လံုလံုေလာက္ေလာက္ရွိမွ ျပည္သူ အားကုိးႏုိင္မွာေပါ့။ ၀န္ထမ္းေတြ အ ေနနဲ႔ကလည္း ေဆး႐ံုတစ္ခုလံုးက လူနာအားလံုး နီးပါးရဲ႕ ေရာဂါ ရွာေဖြ ေရး ဓာတ္ခြဲစစ္ေဆးတာေတြကုိ ေန႔ ည ဂ်ဴတီႏွစ္ဆုိင္းခြဲထားေပမဲ့ မႏုိင္ နင္းတာေတြျဖစ္တယ္။ လူနဲ႔ေငြလံု ေလာက္ရင္ အျပင္ေဆးခန္းမရွိႏုိင္ပါ ဘူး။ အျပင္ဓာတ္ခြဲခန္းေတြကလည္း ပုိက္ဆံေတာင္းတာ လြန္တယ္။ တ ကယ္၀ယ္သံုးရတဲ ့ Reagent က ၇၅၀ပဲတန္တယ္ဆုိရင္ အျပင့္ Lab မွာသြားစစ္ရင္ ၇၅၀၀ ေလာက္ သူတုိ႔ ကေတာင္းတယ္။ မတတ္ႏုိင္တဲ့ သူ ေတြ အတြက္ အမွန္တကယ္ကို ၀န္ ထုပ္၀န္ပုိးျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္} ဟု ၎င္း ဓာတ္ခြဲခန္းပညာရွင္ က ေျပာသည္။
" Lab မွာလည္း သူတုိ႔အခက္အခဲ ႏွင့္သူတုိ႔ရွိပါလိမ့္မယ္။ တခ်ဳိ႕ေဆး႐ံု ေတြဆုိ Reagent ေတြ ၀ယ္သံုး ရတာမ်ဳိးေတြရွိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ ခုက ေဆး႐ံု ကုိတက္လာသမွ် လူနာ အားလံုးရဲ႕ေဆးစစ္ခ်က္အားလံုးကုိ စစ္ေနရေတာ့ တစ္နာရီ၊ ႏွစ္နာရီအ တြင္းစက္အေနအထား၊ လူအေနအ ထားအရမရႏုိင္ တာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အစုိးရအေနနႏွင့္ က်န္းမာေရး ဘတ္ဂ်က္ ပုိတုိး ရေနၿပီ ဆုိေတာ့ ဒီLab ကိစၥကုိလည္း အျမန္ ဆံုးေျဖရွင္းေပး ေစ ခ်င္ပါတယ္။ လူ အင္အား ကလည္း နည္းတာမ်ဳိးေတြရွိေတာ့ သူတုိ႔အ ခက္အခဲကုိ
လည္း ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ဖုိ႔ လုိပါတယ္”ဟု ျပည္သူေဆး႐ံုတစ္ခု မွ ဆရာ၀န္က ဆက္ေျပာသည္။
အစုိးရသစ္လက္ထက္တြင္ က်န္း မာေရးအသံုးစရိတ္ကုိ ယခင္ကထက္ ပုိမုိသံုး စြဲလာသည္ဟု ဆုိေသာ္လည္း ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုမ်ားတြင္ ဆရာ၀န္ႏွင့္ လူနာမမွ်တမႈ၊ ေဆး၀ါးမလံုေလာက္ မႈ၊ ကြၽမ္းက်င္သည့္လူ႕စြမ္းအားရင္း ျမစ္ရွားပါးမႈျပႆနာမ်ားမွာ ရင္ဆုိင္ ေနရဆဲပင္ျဖစ္သည္။
ၿသဂုတ္ ၁ ရက္ေန႔ထုတ္၊ အတြဲ ၂ အမွတ္စဥ္ ၂၄၊
သည္ေလဒီးစ္ နယူးစ္ဂ်ာနယ္
ေဆး႐ံုတစ္႐ုံ၏ ဆရာ၀န္အင္ အားႏွင့္ လူနာအင္အား မွ်တမႈမရွိ သကဲ့သုိ႔ပင္ ဓာတ္ခြဲခန္းတြင္ တာ၀န္ ယူထားရသည့္ ဓာတ္ခြဲကြၽမ္းက်င္၀န္ထမ္း (Medical Technologist) ႏွင့္ ေရာဂါေဗဒ ဆရာ၀န္ႀကီးမ်ား ( Pathologist ) နည္းပါးျခင္းကလည္း လူ နာမ်ားအတြက္ ထိခုိက္နစ္နာ စရာအ ေၾကာင္းရင္း တစ္ရပ္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုမ်ားတြင္ ဓာတ္ခြဲခန္း ဌာနႏွင့္ လူနာမ်ားအၾကား အဆင္မ ေျပမႈမ်ားသည္ ေန႔စဥ္ႀကံဳေတြ႕ေနရ သည့္ျပႆနာတစ္ခုလည္းျဖစ္သည္။
ေ၀ဒနာတစ္ခုခုခံစားရသည့္အတြက္ ေဆး႐ံု၊ ေဆးခန္းမ်ားကုိသြား ေရာက္ျပသရသည့္ အခါမ်ဳိးတြင္ ဆ ရာ၀န္က လူနာ၏ေရာဂါလကၡဏာ မ်ားကုိ ရွာေဖြႏုိင္ရန္အတြက္ ကုိယ္ ကာယ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈမ်ားကုိ ေျခ ဆံုးေခါင္းဆံုး ျပဳလုပ္ၾကရသည္။ ေ၀ဒနာျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ကုိယ္ကာယ စမ္းသပ္ ခ်က္ႏွစ္ခုကုိ ေပါင္းစပ္ကာ ေ၀ဒနာ ၏ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ဆရာ၀န္ က ေရာဂါနာမည္ တပ္၍ ေဆးကုသမႈကုိ စတင္ႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။
အခ်ဳိ႕ေသာ ေ၀ဒနာမ်ားကုိ ေရာဂါနာမည္တပ္ေပး ႏုိင္ရန္အတြက္ လူနာ၏ ဆီး၊ ၀မ္း၊ ေသြး၊ သလိပ္၊ ျပည္၊ အသားစ၊ ခႏၶာကုိယ္စစ္ထုတ္ရည္မ်ားကုိထုတ္ ယူကာ ဓာတ္ခြဲခန္းသုိ႔ ပုိ႔လႊတ္စစ္ ေဆးျခင္းမ်ားရွိသည္။
ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားကုိ အဏုဇီ၀ေရာ ဂါပုိးမႊားမ်ားကုိရွာေဖြရန္၊ ကုိယ္တြင္း ဓာတုပစၥည္းမ်ားကုိ တုိင္းထြာရန္ႏွင့္ ဓာတ္မတည့္ျခင္းမ်ားကုိ စစ္ေဆး ေဖာ္ထုတ္ႏုိင္ရန္အတြက္ အသံုးျပဳ ေနၾကရသည္။
“ေသြးစစ္တာနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ ေဆး ႐ံုေရာက္လာတဲ့လူနာေတာ္ေတာ္မ်ား မ်ားကုိ အေျခခံစစ္ေဆးမႈအေနနဲ႔ CP(Auto) , ESR , U&E , Cr စတာေတြ ကုိ စစ္ခုိင္းပါတယ္။ လုိအပ္ရင္ေတာ ့ HIV, HBs AG , Anti –HBC Ab ေတြ စသျဖင့္ ထပ္ၿပီးစစ္ေဆးရပါ တယ္။ အဲဒါေတြကုိ ႐ုံးခ်ိန္အတြင္း မွာ ေဆး႐ံု ဴေဘ မွာပဲစစ္ေဆးလုိ႔ရ ပါတယ္။ မနက္ပုိင္းေသြးေဖာက္ၿပီးပုိ႔ ထားလုိက္ရင္ ညေန ၅ နာရီ၊ ၆ နာ ရီေလာက္ဆုိ အေျဖရပါတယ္။ ဒါက ႐ံုးဖြင့္ရက္ေတြဆုိရင္ေပါ့။ ေဆး႐ံုအ မ်ားစုမွာ စေန၊ တနဂၤေႏြလုိ ႐ံုးပိတ္ ရက္မ်ဳိးဆုိရင္ေတာ့ CP(Auto) , ESR , U&E , Cr ေတြ စစ္လုိ႔မရ ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက CP(Auto) , ESR , U&E , Cr ေတြကုိ ေဆး႐ံု ဓာတ္ခြဲခန္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အ ေရးေပၚ URGENTစစ္လို႔မရပါဘူး။ လူနာရဲ႕အေျခအေနေၾကာင့္ အျမန္ ႕URGNT သိခ်င္တဲ့အခါ အျပင္ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြကုိ ပုိ႔ရျပန္ပါတယ္။ အဆစ္အျမစ္ေရာဂါေတြနဲ႔ဆုိင္တဲ့ ANA , ENA Profile လုိမ်ဳိး ႏွလံုး ေသြးေၾကာပိတ္တာကုိ ေသခ်ာသိႏုိင္ဖုိ႔ စစ္တဲ့Troponin လုိဟာမ်ဳိးေတြ ကုိေတာ့ ေဆး႐ံုမွာစစ္လုိ႔မရလုိ႔ အျပင္ Lab ကုိပဲ လူနာကုိစစ္ခုိင္းရပါတယ္။ Troponin ဆုိရင္ အျပင္မွာ ႏွစ္ ေသာင္း၊ သံုးေသာင္း၀န္းက်င္က်တယ္လုိ႔သိရပါတယ္။ ေဆး႐ုံမွာ ဆရာ၀န္ က လူနာကုိ အခ်ိန္ျပည့္ၾကည့္ေပး ႏုိင္ေပမဲ့ Lab ေတြေၾကာင့္ အဆင္ မေျပႏုိင္ တာေတြျဖစ္ေနပါတယ္။ ေဆး ေတြအခမဲ့ေပးေနတာ ၃ ရက္ကုိ တစ္ သိန္းခြဲကုန္လုိ႔ဆုိၿပီး မၾကာေသးခင္ က ေဆး႐ံုတစ္ခုမွာ လူနာရွင္က ျပႆနာ လုပ္တယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ျပင္ပကုိပုိ႔ရတဲ့ ဓာတ္ ခြဲခန္းစရိတ္နဲ႔ စားစရိတ္၊ေသာက္စရိတ္ ေတြျဖစ္ ပါလိမ့္မယ္။ Lab ေၾကာင့္ ပဲ လူနာကုိ ၀န္ထုပ္၀န္ပုိးျဖစ္ေစပါ တယ္။ ေဆး႐ံုက ေဆးအခမဲ့ေပး တယ္။ ၂၄ နာရီဆရာ၀န္ၾကည့္ေပး တာေၾကာင့္ Lab ကုိလည္း အဲလုိပဲ စေန၊ တနဂၤေႏြမွာ လည္း ႐ံုးဖြင့္ရက္ လုိပဲ၀န္ထမ္းအင္ အား၊စက္အင္ အား ျဖည့္တင္း ထားေစ ခ်င္ပါတယ္။ ကုိယ့္ ေဆး႐ံု Lab မွာပဲ မၾကန္႔ၾကာဘဲ ျမန္ ျမန္စစ္ေဆးလုိ႔ အေျဖရမယ္ဆုိရင္ ကုသေရး အတြက္ သိပ္အေထာက္ အကူျဖစ္ပါတယ္” ဟုျပည္သူ႔ေဆး႐ံုတစ္ခုမွ ဆရာ၀န္တစ္ဦး က ေျပာသည္။
ဓာတ္ခြဲပစၥည္းအလံုအေလာက္မရွိရျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍]ႏွလုံးေသြး ေၾကာေရာဂါကုိစစ္တဲ့ ပုလင္းေလး တစ္လံုးက အရင္ေစ်းနဲ႔ေတာင္ ေဒၚ လာ ၁၆ ေဒၚလာေလာက္က်တယ္။ ၀ယ္ရင္းေစ်းကုိေျပာတာ။စစ္မယ္ဆုိ ရင္ လူနာသံုးေယာက္စာေပါ့။ ေဆး ႐ံုေတြက်ေတာ့ အမ်ားႀကီး ထားလုိ႔ မရဘူး။ ေဖ်ာ္ၿပီးသြားၿပီဆုိရင္ Reagentကုိ ၾကာၾကာထားလုိ႔မရဘူး။ အျပင္ ဓာတ္ခြဲခန္းေတြေတာင္ အရဲစြန္႔ ၿပီး၀ယ္ၾကရတယ္။ အဲ့လုိရွားပါးတဲ့ ဟာဆုိရင္ေတာ့ အျပင္မွာပဲ စစ္လုိ႔ရ ေနတာပါ} ဟု ဓာတ္ခြဲကြၽမ္းက်င္က ဆုိသည္။
ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုတုိင္းတြင္ ဓာတ္ ခြဲခန္း၀န္ထမ္းမ်ားကုိ ေန႔ဆုိင္းညဆုိင္း ၂၄ နာရီထား ရွိေသာ္ လည္း အခ်ဳိ႕ ေသာ စစ္ေဆးမႈရလဒ္မ်ားကုိ တာ ၀န္ယူရန္ အတြက္ တာ၀န္ခံဆံုးျဖတ္ လက္မွတ္ေရး ထုိးေပးမည့္ Pathologistေရာဂါေဗဒ ဆရာ၀န္ အခ်ိန္ ျပည့္မထုိင္ႏိုင္ သည့္္ အတြက္ အေရး ၾကီးသည့္စစ္ေဆးခ်က္ အေျဖမ်ား ကိုလက္မွတ္ထုိးဆုံးျဖတ္ေပးရန္ ေစာင့္ ဆုိင္းရသည့္အခါမ်ားတြင္ ၾကန္႔ၾကာ မႈမ်ားျဖစ္ေပၚရျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဓာတ္ ခြဲကြၽမ္းက်င္ ၀န္ထမ္းကေျပာ သည္။
ေဆး႐ံုဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားသည္ ဆရာ၀န္စစ္ေဆးခုိင္းသည္မ်ားကုိအ ခေၾကးေငြ ယူသည္လည္း ရွိေၾကာင္း၊ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ တာ၀န္က်ဆရာ၀န္ က အျပင္ ဓာတ္ခြဲခန္းႏွင့္ ေဆး႐ံုဓာတ္ ခြဲခန္း ခြဲျခားစစ္ခုိင္းသည့္ စစ္ေဆး ခ်က္မ်ားကုိ ေဆး႐ံုဓာတ္ခြဲခန္းက အ ျပင္မွာပဲ အားလံုးကုိ တစ္ခါတည္းစစ္ လုိက္ပါ။ ဒီမွာစစ္မေနပါႏွင့္ဟု ျပန္ လည္ညႊန္ၾကားေၾကာင္း အင္းစိန္ေဆး ႐ံုတြင္ ဓာတ္ခြဲေဆးစစ္ခဲ့ရသည့္လူ နာရွင္ကေျပာသည္။
က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနအေန ျဖင့္ ၂၀၁၁-၁၂ တြင္ က်ပ္ ၉၂ ဘီ လီယံ၊ ၂၀၁၂-၁၃ တြင္ က်ပ္ ၄၀၀ ဘီလီယံ၊ ၂၀၁၃-၁၄ တြင္ က်ပ္ ၅၂၈ ဘီလီယံ သံုးစြဲခဲ့ၿပီး ယခုႏွစ္တြင္ က်ပ္ ၆၅၂ ဘီလီယံအထိသံုးစြဲရန္လ်ာထား သည္ဟု ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ က်န္း မာေရးျမႇင့္တင္မႈေကာ္မတီ ကေျပာ ၾကားခဲ့သည္။
“ေဆး႐ံုဓာတ္ခြဲခန္းက ပုိက္ဆံ ေတာင္းတယ္ဆုိရင္ အဲဒါက ေဆး႐ံု အုပ္ရဲ႕ မူ၀ါဒ Principle နဲ႔လည္းဆုိင္ ပါတယ္။ တစ္ခါတေလမွာ အထက္က မသိလုိက္တဲ့ေအာက္ေျခကလူေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ ေသ ခ်ာတယ္ဆုိရင္ တုိင္လုိ႔ရပါတယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနက ေဆး႐ံု က အခမဲ့ဆုိေပမဲ့ ကြၽန္မတုိ႔စစ္ေဆး ေပးရတဲ့ တခ်ဳိ႕ေက့စ္ေတြ အ တြက္ ေဆးရည္ေတြ ၀ယ္ရတာေတြရွိပါတယ္။ လက္အိတ္ေတြ မေကာင္း ရင္လည္း ကုိယ္ပဲထိခုိက္မွာစုိးလုိ႔ ၀ယ္ရတယ္။ လူနာေတြကလည္း သိသင့္ပါတယ္။ တတ္ႏုိင္သူမ်ားအတြက္ စရိတ္မွ်ေပး၊ ခ်ဳိ႕တဲ့သူမ်ားအတြက္ အခမဲ့လို႔ေရး ထားကာမွ အားလံုးကုိ အလကားရ မယ္ေတာ့ ဘယ္ဟုတ္မလဲ”ဟု အဆုိ ပါဓာတ္ခြဲကြၽမ္းက်င္ကဆုိသည္။
ေဆး႐ံုဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားႏွင့္ပတ္ သက္၍ ရင္ဆုိင္ေနရသည့္ အျခား ေသာျပႆ နာတစ္ခုမွာ ဓာတ္ခြဲခန္း အေျဖမွားယြင္းျခင္းပင္ျဖစ္သည္ဟု လည္း လူနာမ်ား ကဆုိသည္။ ထုိသုိ႔ ျဖစ္ရျခင္းမွာ ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္မည့္ နမူနာပစၥည္း ကုိ မထုတ္ယူခင္ ႀကဳိ တင္ျပင္ဆင္မႈ ခြၽတ္ေခ်ာ္ျခင္း၊ ထုပ္ ပုိးသယ္ေဆာင္ သိမ္းဆည္းမႈမ်ားတြင္ နည္းလမ္းမမွန္ျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ႏုိင္ သည္ဟု ပညာရွင္တစ္ဦးကသံုးသပ္ သည္။
“ေနာက္တစ္ခုက ေဆး႐ံုLab ေတြရဲ႕အရည္အေသြးပါ။ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းတဲ့လူတစ္ေယာက္ ပုိတက္ စီယမ္မ်ားေနမယ္လုိ႔ထင္လုိ႔ စစ္ခုိင္း လုိက္တယ္။ စက္က ပုိတက္ဆီယမ္ မမ်ားဘူးဆုိတဲ့အေျဖမ်ဳိး ထြက္လာ တယ္။ ECG မွာက ပုိတက္ဆီယမ္ မ်ားေနတဲ့လကၡဏာရွိေနတယ္။ ဆရာ၀န္အေနႏွင့္ မေသခ်ာမွာစိုးလို႔ ေနာက္တစ္ေနရာအျပင္ကိုပို႔ျပီးစစ္ခုိင္းလိုက္ ေတာ့ပိုတက္စီ ယမ္မ်ားေနတယ္။အဲဒီ ေတာ့လူနာက ပုိက္ဆံလည္းကုန္ လုိက္ရသလုိ ဆရာ၀န္ကလည္း အ ခ်ိန္ပုိကုန္လုိက္ရတယ္။ Lab အေျဖ ေၾကာင့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွားမွာကုိလည္း စိတ္ပူေနရတယ္။ ထိေရာက္တဲ့ကုသ မႈကုိ လူနာကုိခ်က္ခ်င္းမေပးလုိက္ ႏုိင္တဲ့အခါ လူနာဆုံး႐ံႈးသြားတာမ်ဳိး လည္းျဖစ္သြားႏုိင္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ စက္ရဲ႕အရည္အေသြးကုိထိန္းသိမ္းေစ ခ်င္ပါတယ္။Upgrade လုပ္ေစခ်င္ပါ တယ္”ဟုဆရာ၀န္က ဆိုသည္။
ကမၻာ႔က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ အေရွ႕ ေတာင္အာရွေဒသဆုိင္ရာ ႐ံုးခြဲ၏ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္အစီရင္ခံစာ အရ ျမန္မာ ႏုိင္ငံက်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာနတြင္ ေရာ ဂါေဗဒဆရာ၀န္ ႀကီးၾကပ္သည့္ဓာတ္ ခြဲခန္း ၃၈ ခုရွိၿပီး၊ က်န္ေဆး႐ံုဓာတ္ ခြဲခန္းေပါင္း ၃၀၀ ေက်ာ္တြင္ ဓာတ္ ခြဲခန္းကြၽမ္းက်င္သူႏွင့္ အဏုၾကည့္ မွန္ဘီလူးၾကည့္သူမ်ားကသာ ဦးစီး ထားေၾကာင္းသိရသည္။
“ဓာတ္ခြဲခန္းအေျဖမွာ ျဖစ္သင့္ တဲ့အေျဖထက္ ရလဒ္က အရမ္းနည္း လြန္းတဲ့သူ၊ အရမ္းမ်ား လြန္းသူေတြကုိေတာ့ စက္ ဘယ္ေလာက္ေကာင္း ေကာင္း ျပန္စစ္တယ္။ လူနာရဲ႕ေသြး ကုိ စစ္တာ။ လူနာကုိၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဒီအေျဖနည္းႏုိင္တယ္၊ မနည္းႏုိင္ဘူး ၾကည့္ၿပီး စစ္တာ မဟုတ္ဘူးေပါ့ေနာ္။ ပံုမွန္ဆုိရင္ ပံုမွန္လုိ႔ပဲထုတ္သြားမယ္” ဟု ဓာတ္ခြဲခန္းပညာရွင္တစ္ဦးကဆုိ သည္။
ျပည္သူ႕ေဆး႐ုံမ်ားႏွင့္ျပင္ပေဆး ခန္းမ်ားမတူညီျခင္းမွာ ျပင္ပေဆး ခန္းမ်ားတြင္ လူနာေရာဂါ ရာဇ၀င္ကုိ အခ်ဳိ႕ေသာဆရာ၀န္မ်ားက ေရးေပး လုိက္ေသာ္လည္း လူနာမ်ား သည့္ ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုမ်ား တြင္ ေရးေပးေလ့ မရွိသည့္အတြက္ လူနာ၏ အေျခအ ေနကုိ မသိရဘဲ ေသြးကုိ သာေဖာက္ စစ္ရသည့္အတြက္ တစ္ခါတစ္ရံျဖစ္ ေတာင့္ ျဖစ္ခဲ အေျဖမွားေနျခင္းကုိ မသိႏုိင္ဟု ၎ကဆုိသည္။
ဆက္လက္၍ “ဆရာ၀န္ေတြဘက္ ကလည္း ေဆး႐ံုထဲမွာ ေသြးေဖာက္ ရမယ့္လူနာ ၁၀၀ ရွိရင္ ေသေရးရွင္ ေရး လူနာမ်ဳိးကုိအမွတ္အသားေလး လုပ္ၿပီးေတာ့ ပုိ႔ရင္ေတာ့ ပုိေကာင္း တာေပါ့” ဟုဆုိသည္။
ျပင္ပပုဂၢလိက ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ား သည္ ျပည္သူ႕ေဆး႐ံုမ်ားထက္ ဓာတ္ ခြဲကုန္က်စရိတ္ ပုိယူမႈမ်ား ရွိသကဲ့သုိ႔ မလုိအပ္ဘဲ ဓာတ္ခြဲစစ္ေဆးမႈမ်ားကုိ လည္း ျပဳလုပ္ေစသည့္အတြက္ ေငြကုန္ေၾကး က် ပုိမ်ားလာရသည္ဟု လူ နာတစ္ဦးကဆုိသည္။ ဓာတ္ခြဲစမ္း သပ္ခမ်ားသည္ ေဆးကုသခေငြ ထက္ ပုိမုိေစ်းႀကီးျမင့္ေနတတ္သည္ဟုလည္း ၎င္းကဆုိသည္။
ေဆး႐ံုေဆးခန္းမ်ားတြင္ တာ ၀န္ရွိဆရာ၀န္သည္ မလုိလားအပ္ ေသာေဆး စစ္မႈကုိ ၂၂ ရာခုိင္ႏႈန္း ထိလုပ္ခုိင္းေလ့ရွိသည္ဟု အေမရိ ကန္ႏုိင္ငံတြင္ျပဳ လုပ္ထားေသာ သု ေတသနအရဆုိင္ရာ အဖြဲ႕အစည္း ႀကီး၏သုေတသန ဂ်ာနယ္က ေဖာ္ျပထားသည္။
“ ျပည္သူအားကုိးတဲ့ ေဆး႐ံုက လံုလံုေလာက္ေလာက္ရွိမွ ျပည္သူ အားကုိးႏုိင္မွာေပါ့။ ၀န္ထမ္းေတြ အ ေနနဲ႔ကလည္း ေဆး႐ံုတစ္ခုလံုးက လူနာအားလံုး နီးပါးရဲ႕ ေရာဂါ ရွာေဖြ ေရး ဓာတ္ခြဲစစ္ေဆးတာေတြကုိ ေန႔ ည ဂ်ဴတီႏွစ္ဆုိင္းခြဲထားေပမဲ့ မႏုိင္ နင္းတာေတြျဖစ္တယ္။ လူနဲ႔ေငြလံု ေလာက္ရင္ အျပင္ေဆးခန္းမရွိႏုိင္ပါ ဘူး။ အျပင္ဓာတ္ခြဲခန္းေတြကလည္း ပုိက္ဆံေတာင္းတာ လြန္တယ္။ တ ကယ္၀ယ္သံုးရတဲ ့ Reagent က ၇၅၀ပဲတန္တယ္ဆုိရင္ အျပင့္ Lab မွာသြားစစ္ရင္ ၇၅၀၀ ေလာက္ သူတုိ႔ ကေတာင္းတယ္။ မတတ္ႏုိင္တဲ့ သူ ေတြ အတြက္ အမွန္တကယ္ကို ၀န္ ထုပ္၀န္ပုိးျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္} ဟု ၎င္း ဓာတ္ခြဲခန္းပညာရွင္ က ေျပာသည္။
" Lab မွာလည္း သူတုိ႔အခက္အခဲ ႏွင့္သူတုိ႔ရွိပါလိမ့္မယ္။ တခ်ဳိ႕ေဆး႐ံု ေတြဆုိ Reagent ေတြ ၀ယ္သံုး ရတာမ်ဳိးေတြရွိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ ခုက ေဆး႐ံု ကုိတက္လာသမွ် လူနာ အားလံုးရဲ႕ေဆးစစ္ခ်က္အားလံုးကုိ စစ္ေနရေတာ့ တစ္နာရီ၊ ႏွစ္နာရီအ တြင္းစက္အေနအထား၊ လူအေနအ ထားအရမရႏုိင္ တာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အစုိးရအေနနႏွင့္ က်န္းမာေရး ဘတ္ဂ်က္ ပုိတုိး ရေနၿပီ ဆုိေတာ့ ဒီLab ကိစၥကုိလည္း အျမန္ ဆံုးေျဖရွင္းေပး ေစ ခ်င္ပါတယ္။ လူ အင္အား ကလည္း နည္းတာမ်ဳိးေတြရွိေတာ့ သူတုိ႔အ ခက္အခဲကုိ
လည္း ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ဖုိ႔ လုိပါတယ္”ဟု ျပည္သူေဆး႐ံုတစ္ခု မွ ဆရာ၀န္က ဆက္ေျပာသည္။
အစုိးရသစ္လက္ထက္တြင္ က်န္း မာေရးအသံုးစရိတ္ကုိ ယခင္ကထက္ ပုိမုိသံုး စြဲလာသည္ဟု ဆုိေသာ္လည္း ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုမ်ားတြင္ ဆရာ၀န္ႏွင့္ လူနာမမွ်တမႈ၊ ေဆး၀ါးမလံုေလာက္ မႈ၊ ကြၽမ္းက်င္သည့္လူ႕စြမ္းအားရင္း ျမစ္ရွားပါးမႈျပႆနာမ်ားမွာ ရင္ဆုိင္ ေနရဆဲပင္ျဖစ္သည္။
ၿသဂုတ္ ၁ ရက္ေန႔ထုတ္၊ အတြဲ ၂ အမွတ္စဥ္ ၂၄၊
သည္ေလဒီးစ္ နယူးစ္ဂ်ာနယ္